
Antonis Rogiersz. uten Broec
Noord-Nederlands boekverluchter, werkzaam in Utrecht en overleden aldaar in 1468-1469. Van der Hoek 2004 toont aan dat Antonis Rogiersz. uten Broec vereenzelvigd kan worden met de anonieme Meester van de Bostonse Stad Gods.
Deze meester ontleende zijn door Marrow gegeven naam aan een door hem verlucht exemplaar van de Civitate Dei (Stad Gods) van Augustinus, dat zich thans in de Public Library in Boston bevindt.
Van de ongeveer 25 handschriften die van zijn hand bewaard zijn gebleven is het exemplaar bewaard in de Koninklijke Bibliotheek te Den Haag onder signatuur 131 G 4 de meest uitzonderlijke.

Dit handschrift bevat 7 bladgrote miniaturen en 28 gehistorieerde initialen op tekstbladzijden, die alle vergezeld gaan van brede geschilderde randen. Vooral de miniaturen die het passieverhaal van Christus illustreren vallen op door hun monumentale, lineaire karakter. De schilder maakte hiervoor gebruik van de composities van een serie prenten van de Meester E.S., een graveur die tussen 1450 en 1467 in het Rijnland werkte (zie bijv. Utrecht 2009, p. 96). Dergelijke overnames uit houtsneden en gravures waren in de 2e helft van de 15e eeuw zeer gebruikelijk onder Noord-Nederlandse verluchters.

Onze meester benadrukt de contouren van de figuren door deze af te zetten tegen grote geponste gouden vlakken – in het geval van de hier afgebeelde kruisafname een brede horizontale gouden band op de achtergrond. Bovendien bevindt zich nog een gouden band rond de gehele miniatuur.
Een ander opvallend kenmerk van zijn stijl is de horror vacui, het geheel opvullen van het vlak dat daardoor een overvol en druk karakter krijgt. Dit komt vooral tot uitdrukking in de randen, die veruit het meest bijzondere element van dit handschrift vormen.
Tussen de nerveus krullende, felgekleurde acanthusbladeren zijn vreemde elementen, zoals mosselen, vlinders, halfgeopende walnoten en insecten aangebracht, die het geheel een wat bizar karakter verlenen.
Gelet op de kwaliteitsverschillen tussen de verluchtingen die aan deze meester worden toegeschreven, dient ervan te worden uitgegaan dat we waarschijnlijk te maken hebben met een aantal artiesten die in dezelfde stijl werkten.

Catalogus
Boston, Public Library
Ms f med 10 (olim: G 400.4) Augustinus, De Civitate Dei, Utrecht, 1466
literatuur:
- Utrecht/New York 1989, nr. 73
- Boston 2016, nr. 92
Cleveland, Cleveland Museum of Art
Ms 1998-124 getijdenboek, Utrecht, ca 1460-65 verluchting door de Meester van Gijsbrecht van Brederode en Antonis Rogiersz. uten Broec

literatuur:
- Utrecht/New York 1989, nr. 66
Dénee, Abbaye de Maredsous, Abdijbibliotheek
Ms F, 3, 1-4 Benedictijnenbrevier in 4 delen, Zuidelijke Nederlanden/Geraardsbergen, ca. 1449-1450 verluchting van het 4e deel door de Meester van het Breviarium van Geraardsbergen (nb: eigen naam, RW) en Antonis Rogiersz. uten Broec
literatuur:
- Leuven 2002, nr. 75
Den Haag, Koninklijke Bibliotheek
Ms 71 G 55 getijdenboek, Engeland, ca 1440-1460 decoratie en penwerk, Utrecht, ca 1440-1460 ingevoegde miniatuur met Maria en Kind (beschadigd) door Antonis Rogiersz. uten Broec
literatuur:
- Brandhorst & Broekhuijsen-Kruijer 1985, nr. 156
- Utrecht 2009, p. 88-89, 115, afb. 78, 103
Ms 131 G 4 getijdenboek, Utrecht, ca 1470
literatuur:
- Byvanck/Hoogewerff 1922-1925, nr. 117
- Hoogewerff 1936-1947, dl. 2, p. 315
- Byvanck 1937, p. 139, 140
- Den Haag 1980, nr. 76
- Brandhorst & Broekhuijsen-Kruijer 1985, nr. 402
- Utrecht/New York 1989, nr. 74
- Den Haag 1994, nr. 17
- Utrecht 2009, p. 94, 140, afb. 85
BPH 51 getijdenboek, IJsselstreek, ca 1465-1485 geschilderde decoratie door Sarijsgroep, 6 bladgrote toegevoegde miniaturen door navolger van Antonis Rogiersz. uten Broec
literatuur:
- Wierda 1995, pl. 10, afb. 51, 83
- Amsterdam 2009, nr. 17

Gent, Universiteitsbibliotheek
Ms 198 getijdenboek, Gent, ca 1440-1465, oorspronkelijk gedeelte van de verluchting door navolger van de Meester van Guillebert de Mets, toegevoegde folio’s 14r-27v en 126r-142v door Antonis Rogiersz. uten Broec
literatuur:
- Brussel 1959, nr. 4
- New York 2005-2006, p. 308 noot 10
Haarlem, Stadsbibliotheek
Ms II 17 Spieghel der Menschelijker Behoudenisse, Utrecht, 1464
literatuur:
- Utrecht/New York 1989, p. 200
Hamburg, Dr. Jörn Günther Antiquariat
Catalogus 4 (1996) Sechzig Rara (1466-1577), nr. VIII getijdenboek, Utrecht, ca 1455-1470, gesigneerd werk van Antonis Rogiersz. uten Broec
literatuur:
- Boston 2016, p. 308 nt 10
Londen, Christies’s
Catalogus 28 juni 1972, lot 20 Getijdenboek, Utrecht, ca 1470
literatuur:
- Christie’s 28 juni 1972, lot 20
- Utrecht/New York 1989, p. 200
Malmesbury, Parish Church
Vierdelige Bijbel, Utrecht, ca 1455-1470, gesigneerd werk van Antonis Rogiersz. uten Broec: delen 1 en 3 bevatten miniaturen en randdecoratie
literatuur:
- Boston 2016, p. 308 nt 10
München, Bayerische Staatsbibliothek
Cgm 103 getijdenboek, Utrecht, ca 1470
literatuur:
- Utrecht/New York 1989, p. 200
New York, Public Library
Ms Spencer 152 getijdenboek, Utrecht, ca 1465
literatuur:
- Utrecht/New York 1989, p. 200 daar als Frankfurt, Kunstgewerbemuseum, Linel-Sammlung, ms. LM 8
- New York 2005-2006, nr. 68
Toledo, Catedral, Biblioteca Capitulare
Ms 34.71 getijdenboek, Zuidelijke Nederlanden, ca 1450-1465, verluchting door Antonis Rogiersz. uten Broec: f. 1r en Meester in de late stijl van de Meesters van de Gouden Ranken
literatuur:
- New York 2005-2006, p. 308 noot 10
Utrecht, Rijksmuseum Het Catharijneconvent
Ms ABM h 19 getijdenboek, Utrecht, ca 1470
literatuur:
- Wüstefeld 1993, nr. 98.2
- Utrecht 2009, p. 85, afb. 70
Ms ABM h 25 getijdenboek, Utrecht, ca 1470
literatuur:
- Byvanck/Hoogewerff 1922-1925, nr. 76
- Utrecht/New York 1989, p. 200
- Wüstefeld 1993, nr. 98.1
- Utrecht 2009, p. 82, 83, afb. 69 daar ten onrechte (?) als h 17
Ms ABM h 119 missaal, Utrecht, 1464
literatuur:
- Utrecht/New York 1989, p. 200
- Wüstefeld 1993, p. 221, nt 24
Ms BMH h 55 getijdenboek, Utrecht, ca 1460-70 door Antonis Rogiersz. uten Broec: initialen, randversiering; toegevoegde miniaturen Delft ca 1440-50 door de Meesters van de Delftse grisailles
literatuur:
- Kruitwagen 1913, nr. 55
- Utrecht/New York 1989, nr. 54
- Wüstefeld 1993, nr. 106
- Utrecht 2009, p. 88-89, afb. 79

Utrecht, Universiteitsbibliotheek
Ms 40 Augustinus, Confessiones, Utrecht, 1450
literatuur:
- Byvanck/Hoogewerff 1922-1925, nr. 67
- Hoogewerff 1936-1947, dl. 1, p. 442-4
- Byvanck 1937, p. 82
- Hulshof 1944, p. 178
- Brussel 1971, nr. 22
- Utrecht 1984, nr. 17
- Van der Horst 1989, nr. 60
Ms 5.J.27 getijdenboek, Utrecht (?), ca 1450-1460 volgeling van Antonis Rogiersz. uten Broec
literatuur:
- Utrecht 1984, nr. 123
- Utrecht/New York 1989, p. 200
- Van der Horst 1989, nr. 59

Literatuur
- Kruitwagen 1913, nr. 55
- Byvanck/Hoogewerff 1922-1925, nrs. 67, 76, 117
- Hoogewerff 1936-1947, deel 1, p. 442-444; deel 2, p. 315
- Byvanck 1937, p. 82, 105, 139, 140
- Byvanck 1943, p. 72, 73
- Hulshof 1944, p. 178
- Brussel 1959, p. 23, nr. 4
- Den Haag 1965, p. 29
- Delaissé 1968, p. 41, afb. 85
- Brussel 1971, nr. 22
- Christie’s 28 juni 1972, lot 20
- Den Haag 1980, nr. 76, afb. p. 186
- Utrecht 1984, nrs. 17, 123
- Brandhorst & Broekhuijsen-Kruijer 1985, nrs. 156, 402
- Utrecht/New York 1989, p. 190-191, 199-200, 212-213, 223-224, nrs. 54, 66, 73, 74
- Van der Horst 1989, nrs. 59, 60
- Wüstefeld 1993, nrs. 98 (1, 2), 106, p. 221, noot 24
- Den Haag 1994, nr. 17
- Leuven 2002, p. 293, nr. 75
- Van der Hoek 2004
- New York 2005-2006, nr. 68; p. 308 noot 10
- Amsterdam 2009, nr. 17
- Utrecht 2009, p. 81, 82, 85, 86, 88, 89, 91, 94, 96, 115, 140, afb. 69, 70, 73, 78, 79, 85
- Boston 2016, nr. 92