München, Bayerische Staatsbibliothek, Clm 14045, f. 32v: Kruisiging (detail) door Berthold Furtmeyr

Berthold Furtmeyr

Duits boekverluchter, werkzaam in Regensburg van ongeveer 1460 tot na 1500. Volgens een archiefstuk uit 1471 bezat Furtmeyer een huis in de “mallerstrass”, de huidige Malergasse. Furtmeyer was gehuwd met een zekere Clara en had in ieder geval een dochter. Volgens een laatste archiefstuk uit het jaar 1501 was Furtmeyr schoonvader van de verder onbekende burger Hanns Hennsperg. Kort daarop zal hij overleden zijn. De kunst van Berthold Furtmeyr is ornamentrijk en kleurrijk.

German book illuminator, active in Regensburg from about 1460 to after 1500. According to an archival document from 1471, Furtmeyer owned a house in the "mallerstrass", today's Malergasse. Furtmeyer was married to a certain Clara and had at least one daughter. According to a last archival document from the year 1501, Furtmeyr was the father-in-law of the otherwise unknown citizen Hanns Hennsperg. He will die shortly afterwards. The art of Berthold Furtmeyr is rich in ornamentation and colour.
München, Bayerische Staatsbibliothek, Cgm 8010a, f. 53r (detail)

Tot het vroegste werk van Furtmeyr behoren een zestal ronde miniaturen uit een theologisch-filosofisch verzamelhandschrift in Stuttgart en een in twee boekbanden bewaard gebleven oud testament in Londen, British Library. Deze werken stammen uit de periode 1460-1465.

Londen, British Library, Ms Egerton 1895, f. 5v: de Schepping (detail onderrand)

Als zijn hoofdwerk kan worden aangemerkt het vijfdelige missaal dat hij verluchtte voor Bernhard von Rohr, aartsbisschop van Salzburg. De verluchting van dit missaal was oorspronkelijk begonnen met volume 3 door de Salzburger verluchter Ulrich Schreier.

München, Bayerische Staatsbibliothek, Clm 15708

Catalogus

Augsburg, Universitätsbibliothek

Cod I.3.2 III en IV Oude Testament, Regensburg, na 1468-1472

literatuur:

  • Regenburger Buchmalerei 1987, nr. 104
  • Janota 1990
  • Kahsnitz 1990
  • Regensburg 2010-2011, p. 335-338, kat. Nr. 25-91, p. 530, afb. 275-301, tafel 42-59

Berlijn, Kupferstichkabinett

Min 1250 Canonblad (Kruisiging), Regensburg, ca 1480

literatuur:

  • Von Rohr 1967, p. 40
  • Regensburg 2010-2011, p. 531

Heidelberg, Universitätsbibliothek

Cod Pal Germ 832 astronomisch-astrologisch handschrift (Heidelberger Schicksalsbuch), Regensburg, na 1491

literatuur:

  • Regenburger Buchmalerei 1987, nr. 109
  • Regensburg 2010-2011, p.424-443, kat. Nr. 241-296, afb. 348-397, tafel 110-112

Linz, Oberösterreichische Landesbibliothek

Cod 116 gebedenboek, Regensburg, ca 1500-1505

literatuur:

  • Regensburg 2010-2011, p.444, p. 532, kat. Nr. 298, afb. 398

Cod 154 brevier, Regensburg, ca 1475

literatuur:

  • Merkl 1999, afb. 227
  • Regensburg 2010-2011, p.444-5, kat. Nr. 299, p. 530, afb. 399

Londen, British Library

Ms Egerton 1895-1896 Oude Testament in 2 delen, Regensburg, 1465, verluchting door Berthold Furtmeyr

Londen, British Library, Ms Egerton 1895, f. 6v (detail)

literatuur:

  • Watson 1979, no. 604
  • McKendrick & Doyle, 2007, no. 135
  • Regensburg 2010-2011, p.306-309, kat. Nr. 2-10, p. 527, Tafel 2-3
  • Hamburger & O’Driscoll 2021, p. 135-136, fig. 97

Londen, Sotheby’s

Catalogus 20 juni 1995, lot 26 Los blad met Pinksteren in initiaal “D”, verluchting in stijl van Berthold Furtmeyr

literatuur:

  • Sotheby’s catalogus 20 juni 1995, lot 26

Malibu, J. Paul Getty Museum

Ms 33 blad met Madonna en Kind met opdrachtgevers, toegevoegd aan een Weltchronik van Rudolf von Ems, Regensburg, na 1492

Malibu, J. Paul Getty Museum, Ms 33, f. 2v: Duke Albrecht IV the Wise and his Wife Kunigunde of Austria Adoring the Virgin

literatuur:

  • Wüst 1990, p. 1-10
  • Günther 1993, p. 194-204
  • Brückner 2010, p. 111-114
  • Regensburg 2010-2011, p.423, kat. Nr. 240, p. 532, afb. 347

München, Bayerische Hauptstaatsarchiv

HL Regensburg 8 Statutenboek, Regensburg, ca 1506 werkplaats van Berthold Furtmeyr

literatuur:

  • Regenburger Buchmalerei 1987, nr. 110
  • Regensburg 2010-2011, p.532

München, Bayerische Staatsbibliothek

Cgm 502, 503 Oude Testament (2 vols.), Regensburg, ca 1463

München, Bayerische Staatsbibliothek, Cgm 502, 503

Cgm 8010a Oude Testament, Regensburg, 1465-1470

München, Bayerische Staatsbibliothek, Cgm 8010a, f. 2r: Maria Lactans door Berthold Furtmeyr

literatuur:

  • Regenburger Buchmalerei 1987, nr. 103
  • Regensburg 2010-2011, p. 327-334, kat. Nr. 11-24), p. 527-9, Tafel 4-41

Clm 1004 Jahr- und Totenbuch des Minoritenklosters in Regensburg, Regensburg, ca 1475-1500

literatuur:

  • Von Rohr 1967, p. 41
  • Regensburg 2010-2011, p.531-2

Clm 13022 missaal, Regensburg, 1470-1480

literatuur:

  • Regenburger Buchmalerei 1987, nr. 105
  • Regensburg 2010-2011, kat. Nr. 100-102, p. 530, afb. 310, tafel 60-61

Clm 14004 Philippi de Bergamo Cato glossatus, Tabula historiarum

literatuur:

  • Von Rohr 1967, p. 38
  • Regensburg 2010-2011, p.530

Clm 14045, f. 32v volbladminiatuur met Kruisiging, toegevoegd aan een missaal uit 1406, Regensburg, 1480-1490

literatuur:

  • Regenburger Buchmalerei 1987, nr. 107
  • Regensburg 2010-2011, kat. Nr. 103, p. 530, tafel 62-63

Clm 15708-15712 vijfdelig missaal (door Ulrich Schreier (alleen in vol. 15710) en Berthold Furtmeyer)

München, Bayerische Staatsbibliothek, Clm 15709

literatuur:

  • D’Ancona & Aeschlimann 1949, p. 80, 81, p. 80, 81, 193
  • Regenburger Buchmalerei 1987, nr. 106
  • Walther 2001, p. 382-383, p. 382-3
  • Regensburg 2010-2011, p. 367-370, kat. Nr. 104-233, afb.312-340, tafel 64-109
München, Bayerische Staatsbibliothek, Clm 15710
München, Bayerische Staatsbibliothek, Clm 15711
München, Bayerische Staatsbibliothek, Clm 15712

Clm 23024 Lectionale de Sanctis, Regensburg, 1490-1500

literatuur:

  • Regenburger Buchmalerei 1987, nr. 108
  • Regensburg 2010-2011, p.532

Regensburg, Bischöfliche Zentralbibliothek

Ch 330-1-5 Vijf koorboeken uit het Dominikanerklooster van het Heilige Kruis in Regensburg, Regensburg, 1491 verluchting door Berthold Furtmeyr en werkplaats

literatuur:

  • Regensburg 2010-2011, p.532

Regensburg, Staatliche Bibliothek

2Inc 254 Petrus de Monte Solemne Repertorium utriusque iuris, Regensburg, na 1480

literatuur:

  • Regensburg 2010-2011, p.530

Stuttgart, Württembergischen Landesbibliothek

Cod brev 91 Peutinger Gebedenboek, Wenen, ca 1450 verluchting door Martinus Opifex, Meester van het Peutinger Gebedenboek, ca 1499 toevoegingen door Berthold Furtmeyr: f. 1r

literatuur:

  • Regensburg 2010-2011, p. 444, kat. Nr. 297, p. 532, afb. 398

Cod theol. et phil. 2, 100 filosofisch-theologisch verzamelhandschrift met 6 ronde miniaturen, Regensburg, 1460

literatuur:

  • Regensburg 2010-2011, p. 305-6, kat. Nr. 1, p. 527, afb. 15, 120, 250-253

Literatuur

  1. Von Rohr 1967
  2. Watson 1979, no. 604
  3. Regenburger Buchmalerei 1987, p. 111-118, nrs. 103-110
  4. Janota 1990
  5. Kahsnitz 1990
  6. Wüst 1990, p. 1-10
  7. Günther 1993, p. 194-204
  8. Sotheby’s catalogus 20 juni 1995, lot 26
  9. Merkl 1999, afb. 227
  10. Walther 2001, p. 382-383
  11. McKendrick & Doyle, 2007, no. 135
  12. Brückner 2010, p. 111-114
  13. Regensburg 2010-2011
  14. Hamburger & O’Driscoll 2021, p. 135-136, fig. 97
  • Bradley 1887-1889–
  • Thieme-Becker 1907-1950
  • D’Ancona & Aeschlimann 1949, p. 80-81