Parijs, Bibliothèque Nationale, Ms lat 771, f. 1r (detail)

Cola Rapicano

Italiaans boekverluchter, geboren in Amantea (Calabria), werkzaam van 1451 tot zijn dood in 1488 in Napels voor de koningen van Napels als hofverluchter. Cola Rapicano ontving vanaf 1455 op reguliere basis een toelage, maar de door hem verluchte handschriften zijn niet nader aangeduid in documenten tot 1471. Aan Cola Rapicano wordt een omvangrijk oeuvre toegeschreven op basis van stilistische kenmerken. Ook zijn zonen Filippo Rapicano en Nardo Rapicano waren als boekverluchter werkzaam.

Een gedocumenteerd sleutelhandschrift verlucht door Cola Rapicano betreft een exemplaar van Andrea Contrario’s Obiurgatio in Platonis calumniatorem uit 1471 (Parijs, BN, Ms lat 12947 ). Cola werd hiervoor betaald op 6 november 1471. Op folio 3r van dit handschrift schilderde Cola in de rand een portret “en profil” van koning Alfonso I en in de initiaal C een portret van koning Ferdinand I. Van deze laatste koning treffen we ook een paginagroot portret aan in een handschrift thans bewaard in Wenen (Cod 4).

Parijs, Bibliothèque Nationale, ms lat 12947, f. 11r

Catalogus

Berlijn, Staatsbibliotheek

Ms Hamilton 6 Aesop, Fables, Napels, 1473

literatuur:

  • Mazal 1988, p. 12

Genève-Cologny, Sammlung Bodmer (Bibliotheca Bodmeriana)

Ms Bodmer 44 Caesar, Commentarii, Napels, ca 1480

Genève-Cologny, Sammlung Bodmer (Bibliotheca Bodmeriana), Ms Bodmer 44 f. 1r

literatuur:

  • Pellegrin 1982, p. 85-87

Ms Bodmer 124 Ovid, Metamorphoses, Fasti, Napels, ca 1475 omgeving Cola Rapicano

Literatuur:

  • Pellegrin 1982, pp. 252-256

Hamburg, Dr. Jorn Guenther Antiquariat

Gaius Iulius Solinus, Collectanea rerum memorabilium or Polyhistor, Napels, 1475

Londen, British Library

Ms add 15270, 15271, 15272, 15273 Vier delen van de vijfdelige Duns Scotus, Quaestiones “over de” Sentences “van” Petrus Lombardus, Napels, ca 1480-1485 (5e deel = Parijs, Bibliothèque Nationale, ms. lat 3063)

literatuur:

  • Mazal 1988, p. 12
  • London-New York 1995-1995, nr. 9

Ms Harley 4144 Lorenzo Valla, Orationes, Napels, ca 1470 verluchting in de stijl van Cola Rapicano

Literatuur:

  • British Museum 1808-1812, vol III (1808) , no. 4144
  • Wright 1972, pp. 154, 310
  • Wright 1976), pp. 462-84 (p. 477)
  • Kristeller 1989, p. 179

Milaan, Biblioteca Ambrosiana

Ms 1.6 inf Pietro da Eboli, De balneis puteoli, Napels, ca 1471

literatuur:

  • Mazal 1988, p. 12
  • London-New York 1994-1995, in nr. 65
  • Alexander 2016, p. 59, nt 147

Napels, Biblioteca Nazionale

Ms VI.C.4 Brieven van Cyprianus, ca 1470/1480

literatuur:

  • Mazal 1988, p. 12

Ms VII.B.4 Thomas van Aquino, Super quarto libro Sententiarum, 1484

literatuur:

  • Mazal 1988, p. 12

Ms XIV.D.20 Statutenboek van de Orde van het Gulden Vlies

literatuur:

  • Mazal 1988, p. 12

New York, Pierpont Morgan Library

Ms M 1163 Epistolae / Phalaris, Napels, ca 1465-1470

Literatuur:

  • Western Manuscripts and Miniatures. Sotheby’s, December 6, 2001, lot 65, illus.
  • Iter italicum, v. 4 (Alia itinera II): Great Britain to Spain, compiled by Paul Oskar Kristeller. London : Warburg Institute, 1989, p. 224.
  • Catalogue of the celebrated library of the late Major J.R. Abbey: Part IX, the Hornby manuscripts, part II. Sothebys, March 25, 1975, lot 2961.
  • Alexander & de la Mare, 1969, no. 26, p. 74-75, pl. XXXIIb

Parijs, Bibliothèque Nationale

Ms lat 771 Psalter-Hymnal of Ferdinand of Aragon, Napels, 1475 werkplaats van Cola Rapicano

Parijs, Bibliothèque Nationale, Ms lat 771, f. 1r

Literatuur:

  • T. de Marinis, La Biblioteca napoletana dei re d’Aragona, t. I, Milano, 1952, p. 74, 154 ; t. II, Milano, 1947, p. 139 ; t. IV, Milano, 1947, tab. 206
  • V. Leroquais, Les psautiers manuscrits latins des bibliothèques pubilques de France, t. II, Macon, 1940-1941, n° 295
  • G. Toscano (dir.), La Biblioteca Reale di Napoli al tempo della dinastia Aragonese, Naples, 1998, n° 17

Ms lat 2882 Augustinus

literatuur:

  • Mazal 1988, p. 12

Ms lat 3063 deel van de vijfdelige Duns Scotus, Quaestiones “over de” Sentences “van” Petrus Lombardus, Napels, ca 1480-1485 (4 overige delen = Londen, British Library, ms. add. 15270-3), verluchting door Cola Rapicano en Nardin Rapicano

Parijs, Bibliothèque Nationale, ms lat 3063, f. 1r

literatuur:

  • London-New York 1995-1995, p. 66
  • D’Ancona & Aeschlimann 1949, p. 179

Ms lat 4798 Strabon

literatuur:

  • D’Ancona & Aeschlimann 1949, p. 179 (thans toegeschreven aan Francesco Antonio del Chierico)

Ms lat 5827 Plutarchus , Vitae illustrium virorum, Napels, 1473-74 verluchting door Joachinus de Gigantibus Rotenburgensis en Cola Rapicano

Parijs, Bibliothèque Nationale, ms lat 5827, f. 1r

Ms lat 5831 Plutarch, verluchting door Joachinus de Gigantibus Rotenburgensis en Cola Rapicano, Napels, ca 1473-74

Parijs, Bibliothèque Nationale, ms lat 5831, f. 1r

literatuur:

  • Mazal 1988, p. 11

Ms lat 6069A Diogenes Laertius, Vitae philosophorum , Ambrosius Traversarius Camaldulensis Ordinis interpres, Napels, ca 1475-1480

Parijs, Bibliothèque Nationale, ms lat 6069A, f. 3r

Ms lat 6292 Porphyrius, Isagoge , Boetius interpres (1-12v). Aristoteles, Predicamenta , Boetius interpres (13-34). Gilbertus Porretanus, Liber Sex Principiorum (34v-44) . Aristoteles, Periermenias , Boetiusinterpres (44-57). Aristoteles, Analecta Priora , Boetius interpres (57v-129). Aristoteles, Analytica Posteriora , Jacobus Veneticus interpres (129-166v). Aristoteles, Topica , Boetius interpres (166v-243). Aristoteles, Elenchi (243v-268), Napels, ca 1475-77 verluchting door Cola Rapicano en Nardin Rapicano

Parijs, Bibliothèque Nationale, ms lat 6292, f. 1r

Ms lat 7810 Franciscus Philelphus, Orationes, Napels, ca 1480-90 verluchting door Cola Rapicano en Nardin Rapicano

Parijs, Bibliothèque Nationale, ms lat 7810, f. 5r

Ms lat 12946 Bessarion, Adversus Georgium Trapezuntium Calumpniatorem Platonis, Napels, ca 1476 Joachinus de Gigantibus Rotenburgensis: merendeel van de verluchting en Cola Rapicano  

literatuur:

  • Salmi 1955, p. 68
  • Mazal 1988, p. 11
  • Alexander 2016, p. 58

Ms lat 12947 Andrea Contrario, Obiurgatio in Platonis calumniatorem, Napels, 1471

Parijs, Bibliothèque Nationale, ms lat 12947, f. 3r

literatuur:

  • De Marinis 1947-1952, I, p. 48, 146, II, p. 53, 255, III, pl. 74-8
  • D’Ancona & Aeschlimann 1949, p. 179
  • Salmi 1955, p. 68
  • Parijs 1984, nr. 154
  • Mazal 1988, p. 12
  • London-New York 1995-1995, nr. 10
  • Alexander 2016, p. 57

Rome, Biblioteca Casanatense

Ms 1098 Cancionero

literatuur:

  • Mazal 1988, p. 12

Valencia, Biblioteca Universitaria

Ms 848 Macrobius

literatuur:

  • Mazal 1988, p. 12

Vaticaanstad, Biblioteca Apostolica Vaticana

Ms Ottob lat 1448 Strabo, Geografia, Napels, ca 1473–1474

Vaticaanstad, Biblioteca Apostolica Vaticana, Ms Ottob lat 14

literatuur:

  • Mazal 1988, p. 12

Wenen, Osterreichische Nationalbibliothek

Cod 4  Cicero, Orationes (in opdracht van koning Ferrante (Ferdinand) van Napels), Napels, 1471

literatuur:

  • Salmi 1955, p. 68, 70, afb. 91
  • Alexander 1978, nrs. 33, 34
  • Mazal 1988, p. 12
  • Alexander 2016, p. 57, afb. 196

Cod hist. Gr. 2 Xenophon

literatuur:

  • Mazal 1988, p. 12

Literatuur

  1. De Marinis 1947-1952, I, p. 48, 146, II, p. 53, 255, III, pl. 74-8; II, p. 147
  2. Salmi 1955, p. 68, 70, afb. 91
  3. Alexander 1978, nrs. 33, 34
  4. Parijs 1984, nr. 154
  5. Mazal 1988, p. 11-13
  6. London-New York 1994-1995, nrs. 9, 10, p. 66-67, in nr. 65
  7. Alexander 2016, p. 57-59, afb. 196
  • Bradley 1887-1889
  • Thieme-Becker 1907-1950
  • D’Ancona & Aeschlimann 1949, p. 179