New York, Pierpont Morgan Library, Ms M 725 initiaal uit een koorboek met de Aanbidding door de Wijzen door Francesco Binasco (detail)

Francesco Binasco

Italiaans boekverluchter, graveur en goudsmid, werkzaam aan het hof van Francesco II Sforza, de laatste hertog van Milaan (1522-1535). Francesco Binasco wordt samen met Gian Pietro Birago en Antonio da Monza gerekend tot de 3 belangrijkste boekverluchters die rond 1500 in Milaan werkzaam waren. Hij werd door onder anderen Leonarda da Vinci beïnvloed, die vanaf 1480 in Milaan werkzaam was. De naam van Binasco vinden we terug in het boek Nobilità di Milano uit 1595 van de hand van Paolo Morigias.

Wescher 1960 heeft de anonieme Meester B.F. geïdentificeerd als Francesco Binasco. Deze meester B.F. ontleent zijn door Wescher 1931 gegeven naam aan de initialen “B.F.” die voorkomen op een aantal miniaturen afkomstig uit een serie grotendeels verloren gegane koorboeken oorspronkelijk vervaardigd voor het klooster Santi Angeli e Niccolo in Villanova Sillaro, in de nabijheid van de stad Lodi. Voor zover thans bekend heeft slechts één van de oorspronkelijke twintig koorboeken de tand des tijds ongeschonden doorstaan, en wel het koorboek dat op 4 december 2007 bij Sotheby’s te Londen werd geveild.

Londen, British Library, Ms add 39636, f. 13: fragment uit koorboek met Pinksteren in initiaal S

Bovenstaande vereenzelviging wordt niet door eenieder geaccepteerd, mede omdat de naam van Binasco niet voorkomt in documenten van voor 1513 terwijl de “Villanova Sillaro miniaturen” en nog eerdere aan de Meester B.F. toegeschreven werken dateren uit het midden van de jaren ’90 van de 15e eeuw (zie aldus London-New York 1994-1995, p. 220). De meest recente auteur (Strehlke 2001) laat de zaak open, zonder de mogelijkheid uit te sluiten dat de “Villanova Sillaro miniaturen” stammen uit een vroege fase van de loopbaan van Binasco.  Mulas 2007-2008, p. 13 merkt op dat de vereenzelviging vrijwel niet meer volgehouden kan worden.

Duidelijk is in ieder geval wel dat onze verluchter, of hij nu wel of niet als Binasco geïdentificeerd kan worden, gecharmeerd was van gravures.

New York, Pierpont Morgan Library, Ms M 725 initiaal uit een koorboek met de Aanbidding door de Wijzen door Francesco Binasco

Zo is de groep Duitse huizen op de achtergrond van een miniatuur met de Aanbidding door de Wijzen (New York, Pierpont Morgan Library, Ms M 725) ontleend aan Albrecht Dürers gravure van de Verloren Zoon, en het kasteel op de heuvel op dezelfde miniatuur aan Dürers gravure van het Zeemonster. Deze gravures zijn vervaardigd ongeveer in 1496 respectievelijk 1498, hetgeen een terminus post quem vormt voor de betreffende miniatuur.

Binasco was een leerling van Gian Pietro Birago. Hij gaf mogelijkerwijze uitvoering aan een tweetal door Birago ontworpen miniaturen uit een handschrift thans bewaard in Parijs, Bibliothèque Nationale, ms Ital. 372 (aldus Blois & Parijs 1992, nr. 54, waarbij m.i. abusievelijk de naam Birasco wordt gebezigd in plaats van Binasco, rw).

D’Ancona 1970 schrijft in totaal zo’n 180 manuscripten en fragmenten toe aan onze verluchter.

Malibu, J. Paul Getty Museum, Ms 56 initiaal uit een serie koorboeken vervaardigd voor het klooster Santi Angeli e Niccolo in Villanova Sillaro, Milaan, ca 1500

Catalogus

Berlin, Staatliche Museen zu Berlin, Preussischer Kulturbesitz, Kupferstichkabinett

Cod 78 C 27 Gaspare Visconti, De Paulo e Daria amanti (opdrachtsexemplaar voor Ludovico il Moro), Milaan, ca 1492-1499

Min 626 en 1246 initialen uit een serie koorboeken vervaardigd voor het klooster Santi Angeli e Niccolo in Villanova Sillaro, Milaan, ca 1500

literatuur:

  • Sotheby’s 4 december 2007, in lot 65

Londen, British Library

Ms add 37955b initiaal uit een serie koorboeken vervaardigd voor het klooster Santi Angeli e Niccolo in Villanova Sillaro, Milaan, ca 1500

literatuur:

  • Sotheby’s 4 december 2007, in lot 65

Ms add 39636 twaalf initialen uit een serie koorboeken vervaardigd voor het klooster Santi Angeli e Niccolo in Villanova Sillaro, Milaan, ca 1500

Londen, British Library, Ms add 39636, f. 13: fragment uit koorboek met Sint Benedictus in initiaal O

literatuur:

  • Sotheby’s 4 december 2007, in lot 65

Londen, Sotheby’s

Catalogus 4 december 2007 Lot 65 antifonarium voor het klooster Santi Angeli e Niccolo in Villanova Sillaro, Villanova Sillaro en Milaan, ca 1483 en 1500-10 (zeker voor 1536)

literatuur:

  • Sotheby’s 4 december 2007, lot 65

Catalogus 7 juli 2009 lot 113 initiaal met Johannes de Doper uit een serie koorboeken vervaardigd voor het klooster Santi Angeli e Niccolo in Villanova Sillaro, Milaan, ca 1500

literatuur:

  • Sotheby’s 7 juli 2009, lot 113

Catalogus 7 juli 2009 lot 114 initiaal met Sint Agnes uit een serie koorboeken vervaardigd voor het klooster Santi Angeli e Niccolo in Villanova Sillaro, Milaan, ca 1500

literatuur:

  • Sotheby’s 7 juli 2009, lot 114

Londen, Wallace Collection

M 325-6 initiaal uit een serie koorboeken vervaardigd voor het klooster Santi Angeli e Niccolo in Villanova Sillaro, Milaan, ca 1500

liteartuur:

  • Sotheby’s 4 december 2007, in lot 65

M 333-5 initiaal uit een serie koorboeken vervaardigd voor het klooster Santi Angeli e Niccolo in Villanova Sillaro, Milaan, ca 1500

literatuur:

  • Sotheby’s 4 december 2007, in lot 65

Malibu, J. Paul Getty Museum

Ms 56 initiaal uit een serie koorboeken vervaardigd voor het klooster Santi Angeli e Niccolo in Villanova Sillaro, Milaan, ca 1500

literatuur:

  • Sotheby’s 4 december 2007, in lot 65

Ms 104 Initial E: Saint John the Evangelist, cutting from an antiphonal, Milaan, ca 1500-1510

Malibu, J. Paul Getty Museum, Ms 104 Initial E: Saint John the Evangelist, cutting from an antiphonal

Milaan, Biblioteca de S. Ambrogio

Ms 50 koorboek, Milaan, ca 1491-1493 verluchting door Meester van Crescenzago, Meester B.F.: f. 81, Biagio de Grancino de Melegnano en Giovanni Giacomo Decio

literatuur:

  • Mulas 2007-2008, m.n. p. 13-14

voor verdere literatuur zie onder Meester van Crescenzago

Ms 87 handschrift, Milaan, ca 1500

literatuur:

  • Sotheby’s 4 december 2007, in lot 65

Modena, Biblioteca Estense

Ms lat 740 getijdenboek, verlucht door een artiest dichtbij  Francesco Binasco

literatuur:

  • Italian Libraries 1997, p. 240-1

New York, Metropolitan Museum of Art, Robert Lehman Collection

Losse miniatuur met de profeet Isaias in een initiaal P, afkomstig uit een serie koorboeken vervaardigd voor het klooster Santi Angeli e Niccolo in Villanova Sillaro, begin 16e eeuw

literatuur:

  • Palladino 2003, nr. 70

New York, Pierpont Morgan Library

Ms M 434 Lodovico Maria Sforza, Litterae ducales donationis ad monasterium S. Mariae Gratiarum, Milaan, ca 1499

literatuur:

  • De Ricci 1935-1940, II, p. 1448
  • Harrsen 1953, nr. 100
  • Wescher 1960, p. 84-5 toeschrijving aan Francesco Binasco
  • Austin, Berkeley & New Haven 1988-1989, nr. 58
  • London-New York 1994-1995, nr. 17 met twijfels omtrent toeschrijving

Ms M 725 initiaal uit een koorboek met de Aanbidding door de Wijzen, afkomstig uit een serie koorboeken vervaardigd voor het klooster Santi Angeli e Niccolo in Villanova Sillaro, Milaan, ca 1500

literatuur:

  • De Ricci 1935-1940, II, p. 1448-9
  • Harrsen 1953, nr. 99
  • Wescher 1960, p. 87-90
  • New York 1984, nr. 29
  • London-New York 1994-1995, nr. 116
  • Sotheby’s 4 december 2007, in lot 65

Parijs, Bibliothèque Nationale

Ms ital 372 Antonio de Minuti, Compendio deu gesti del magnifico et gloriosissimo signore Sforza, Milaan, 1491 (f. 1 door Antonio da Monza?;  de 2 pagina grote verluchtingen op fols. 4v-5 zijn ontworpen door Gian Pietro Birago en uitgevoerd door 1 van diens leerlingen, mogelijk Francesco Binasco

literatuur:

  • Parijs 1984, nr. 139
  • Austin, Berkeley & New Haven 1988-1989, nr. 52
  • Blois & Parijs 1992, nr. 54
  • London-New York 1994-1995, nr. 15

Philadelphia, Free Library of Philadelphia, Rare Book Department

M 28, 19 initiaal uit een serie koorboeken vervaardigd voor het klooster Santi Angeli e Niccolo in Villanova Sillaro, Milaan, ca 1500

literatuur:

  • Sotheby’s 4 december 2007, in lot 65

M 72, 11a initiaal uit een serie koorboeken vervaardigd voor het klooster Santi Angeli e Niccolo in Villanova Sillaro, Milaan, ca 1500

literatuur:

  • Sotheby’s 4 december 2007, in lot 65

M 72, 49-54 zes initialen uit een serie koorboeken vervaardigd voor het klooster Santi Angeli e Niccolo in Villanova Sillaro, Milaan, ca 1500

literatuur:

  • Sotheby’s 4 december 2007, in lot 65

M 72, 116 initiaal uit een serie koorboeken vervaardigd voor het klooster Santi Angeli e Niccolo in Villanova Sillaro, Milaan, ca 1500

literatuur:

  • Sotheby’s 4 december 2007, in lot 65

Ms Lewis E 10 handschrift, Milaan, ca 1500

literatuur:

  • Sotheby’s 4 december 2007, in lot 65

(Voorheen) New York, Metropolitan Museum of Art, Robert Lehman Collection

Losse miniatuur met de profeet Isaias in een initiaal P

Literatuur

  1. Wescher 1931, p. 133-135
  2. De Ricci 1935-1940, II, p. 1448, 1488-1489
  3. Harrsen 1953, nrs. 99, 100
  4. Wescher 1960
  5. Levi D’Ancona 1970, p. 99-103
  6. New York 1984, nr. 29
  7. Parijs 1984, nr. 139
  8. Austin, Berkeley & New Haven 1988-1989, nrs. 52, 58
  9. Blois & Parijs 1992, nr. 54
  10. London-New York 1994-1995, nrs. 15, 17, 116
  11. Italian Libraries 1997, p. 240-241
  12. Strehlke 2001
  13. Palladino 2003, nr. 70, p. 142-3, 180
  14. Sotheby’s 4 december 2007, lot 65
  15. Mulas 2007-2008, m.n. p. 13-14
  16. Sotheby’s 7 juli 2009, lots 113, 114
  • Bradley 1887-1889. –
  • Thieme-Becker 1907-1950
  • D’Ancona & Aeschlimann 1949, p.32
  • Dizionario biografico dei miniatori italiani Secoli IX-XVI 2004, p. 439-442