Narziss Renner

Direct link to:

Karlsruhe, Badische Landesbibliothek, Codex Durlach 2

Duits boekverluchter, werkzaam in Augsburg. Geboren aldaar in 1501 of 1502 en overleden tijdens de grote pestepidemie van 1536. Zoon van de boekverluchter Hans Renner. Uit een blad met een door Narziss Renner vervaardigd portret van hem en zijn ega uit 1525 blijkt dat hij waarschijnlijk in dit jaar (of eerder) huwde met een zekere Magdalena F. De verblijfplaats van dit portret is thans niet bekend. Bijzonder zijn ook een tweetal munten met het portret van Renner, de enige portretmedailles van een boekverluchter.

German book illuminator, working in Augsburg. Born there in 1501 or 1502 and died during the great plague epidemic of 1536. Son of the book illuminator Hans Renner. A sheet with a portrait of him and his spouse from 1525, made by Narziss Renner, shows that he probably married a certain Magdalena F in this year (or earlier). The whereabouts of this portrait is currently unknown. Also special are two coins with the portrait of Renner, the only portrait medals of a book illuminator.

Het niet zeer grote oeuvre van Renner omvat naar thans (Merkl 1999) bekend is 6 handschriften en 5 losse bladen.  Een thans te New York, Public Library bewaard gebedenboek is gemaakt in de werkplaats van Narziss Renner. Narziss Renner signeerde zijn werken veelal met de letters NR.

Renner's not very large oeuvre comprises, as is currently known (Merkl 1999), 6 manuscripts and 5 loose leaves. A prayer book now preserved in the New York Public Library was made in the workshop of Narziss Renner. Narziss Renner usually signed his works with the letters NR.

De miniaturen van Renner kenmerken zich door een schetsmatig karakter, waarbij de ondertekening vaak nog zichtbaar is onder de dekkleuren. Mede hierdoor komen de afbeeldingen nogal onvast, zwevend over. Ook de perspectivistische weergave is niet altijd even correct. Alleen het gebedenboek in de Osterreichische Nationalbibliothek in Wenen vormt hierop een uitzondering en laat, wellicht veroorzaakt door het grote beeldformaat, een zorgvuldige schilderwijze zien, met een juiste weergave van het perspectief.

Renner's miniatures are characterized by a sketchy character, in which the signature is often still visible under the outer colours. Partly because of this, the images appear rather unsteady, floating. The perspective view is also not always correct. Only the prayer book in the Osterreichische Nationalbibliothek in Vienna is an exception to this and, perhaps due to the large image size, shows a careful painting style, with a correct rendering of the perspective.

Narziss Renner gebruikte vaak het grafische werk van Albrecht Altdorfer als voorbeeld. De miniatuur op folio 177v uit het reeds gememoreerde Weense gebedenboek laat een tegenstelling zien tussen de mens en zijn natuurlijke omgeving, daarbij aansluitend bij de door Altdorfer op dit gebied ontwikkelde revolutionaire stijl.  

Narziss Renner often used the graphic work of Albrecht Altdorfer as an example. The miniature on folio 177v from the already mentioned Viennese prayer book shows a contrast between man and his natural environment, in line with the revolutionary style developed by Altdorfer in this area.

Renner verluchtte in 1520 een gebedenboek voor Markgraf Kasimir & Susanna von Brandenburg-Ansbach (thans: Karlsruhe). Folio 183r van dit handschrift bevat een dubbelportret van deze opdrachtgevers, waarbij het portret van de Markgraf is ontleend aan het schilderij, of eerder een voortekening daarvan, van de hand van de paneelschilder Lucas Granach (Neurenberg, Germanisches Nationalmuseum, Gm 215).

In 1520 Renner illustrated a prayer book for Markgraf Kasimir & Susanna von Brandenburg-Ansbach (now: Karlsruhe). Folio 183r of this manuscript contains a double portrait of these patrons, the portrait of the Markgraf being taken from the painting, or rather a preliminary drawing thereof, by the panel painter Lucas Granach (Nuremberg, Germanisches Nationalmuseum, Gm 215).

De laatste door Narziss Renner in begin 1536 gemaakte miniatuur is afbeelding 112 uit een uniek werk, een Trachtenbuch (soort van kostuumbiografie), thans bewaard in Braunschweig, waarin de Augsburger Matthäus Schwarz zich in totaal 137 keer laat afbeelden in kleding die hij gedurende zijn leven bij verschillende gelegenheden droeg.

The last miniature made by Narziss Renner in early 1536 is image 112 from a unique work, a Trachtenbuch (sort of costume biography), now kept in Braunschweig, in which the Augsburger Matthäus Schwarz is depicted a total of 137 times in clothing that he used during his life. wore on several occasions.

Catalogus

Augsburg, Städtische Kunstsammlungen

Inv 3819 los blad met de Augsburger Geschlechtertanz voor Matthäus Schwarz, Augsburg, 1522

literatuur:

• Habich 1911
• Merkl 1999, nr. 36

Augsburg, Universitätsbibliothek

Ms I.3.8, 10 gebedenboek, Augsburg, ca 1520

literatuur:  

• Merkl 1999, nr. 33

Berlijn, Kupferstichkabinett

Cod 78 B 10 gebedenboek van Matthäus Schwarz, Augsburg, 1521

literatuur:

• Habich 1910
• Fink 1963, p. 25-30
• Merkl 1999, nr. 35

Braunschweig, Herzog Anton Ulrich-Museum

Hs 27 nr. 67a Kostuumbiografie (“Trachtenbuch”) van Matthäus Schwarz, Augsburg, 1520-1536 Narziss Renner: bladen 1-112 (1538); onbekend kunstenaar: bladen 113-114 (1538-1546) Christoph Amberger en werkplaats: bladen 115-127 (1547-1553) onbekende kunstenaars: bladen 128-134 en 135-136 (1560); Jeremias Schemel: blad 137

literatuur:

• Fink 1963
• Merkl 1999, nr. 34

Cambridge, Fitzwilliam Museum

Ms Marlay 9 gebedenboek, Augsburg, ca 1520

literatuur:

• Merkl 1999, nr. 31

Karlsruhe, Badische Landesbibliothek

Cod Durlach 2 gebedenboek voor Markgraf Kasimir & Susanna von Brandenburg-Ansbach, Augsburg, 1520

literatuur:

• Merkl 1999, nr. 32

Kopenhagen, Statens Museum for Kunst

Tu 102,5 los blad met vrouwenfiguur, Augsburg, 1522 of 1523

literatuur:

• Merkl 1999, nr. 37

Neurenberg, Germanisches Nationalmuseum

Hz 216 los blad met zelfportret van Narziss Renner, Augsburg, 1517

literatuur:

• Merkl 1999, nr. 30

New York, Public Library

Ms 79 gebedenboek, Augsburg, ca 1520-1525 verluchting door werkplaats van Narziss Renner

literatuur:

• De Ricci 1935-1940, II, p. 1327, nr. 79, p. 1327, nr. 79
• New York 2005-2006, nr. 73

Verblijfplaats onbekend

Dubbelportret van Narziss en Magdalena Renner, Augsburg, 1525

literatuur:

• Merkl 1999, nr. 40

Wenen, Osterreichische Nationalbibliothek

Cod 4486 gebedenboek, Augsburg, 1523 en 1535-1536

literatuur:

• Halm 1954
• Merkl 1999, nr. 38

Wolfenböttel, Herzog August Bibliothek

Cod Guelf 112 aug 2 Stamboom van Christus voor Matthäus Schwarz, Augsburg, 1524 (dit is een kopie uit 1553)

literatuur:

• Merkl 1999, nr. 39v

Literatuur

1. Habich 1910
2. Habich 1911
3. De Ricci 1935-1940, II, p. 1327, nr. 79
4. Halm 1954
5. Fink 1963
6. Merkl 1999, p. 50-54, nrs. 30-40
7. Merkl, Obhof & Neidl 2002
8. New York 2005-2006, nr. 73

• Bradley 1887-1889
• Thieme-Becker 1907-1950
• D’Ancona & Aeschlimann 1949, p. 182