Londen, British Library, Ms. Harley 2943, f. 18r: detail van de onderrand met links jaartal en signatuur van Spierinck

Spierinck

Noord-Nederlands boekverluchter, werkzaam in Haarlem en/of Beverwijk tussen ca 1485 en 1519. Deze verluchter heeft een niet onaanzienlijk oeuvre nagelaten van (ongeveer) 17 handschriften, meestal nog in hun originele band. Van deze 17 handschriften zijn er 16 gesigneerd en 15 gedateerd, een unicum.

Hoewel Spierinck niet een bijzonder getalenteerd artiest was, is zijn werk toch interessant mede omdat hij houtsneden en gravures gebruikte als bronnen voor zijn verluchtingen. De randversieringen van de door Spierinck verluchtte handschriften is overigens wel van goede kwaliteit.

Van der Hoek 1989 stelt voor de verluchter Spierinck te vereenzelvigen met Sybrant Spierinck, broeder van het Augustijner klooster in Beverwijk.

Ondanks het grote aantal gesigneerde en gedateerde handschriften is de verluchter Spierinck pas sedert ongeveer 1989 als zelfstandige artistieke persoonlijkheid naar voren gekomen. Hiervoor is een aantal redenen aan te voeren. Ten eerste werd hij vaak verward met de verluchter en kalligraaf Claes Spierinck, werkzaam voor het Bourgondische hof, en met diens zoon Jan Spierinck, actief in Brugge en Gent. Voorts werd in de loop der tijd de werkplaats van Spierinck op diverse plekken gelokaliseerd, waaronder Amsterdam, Den Haag, Delft en Utrecht. Ook de stilistische diversiteit van de door Spierinck verluchte handschriften droeg niet bij aan het afgrenzen van diens artistieke persoonlijkheid.

Overigens was het Antoine de Schryver die al in 1969 duidelijk maakte dat de Noord-Nederlandse verluchter Spierinck in geen enkel verband stond met zijn Vlaamse naamgenoten (De Schryver 2007, p. 73 onder, 74).

Catalogus

(Voorheen) Amsterdam, Coll. Boekenoogen

Ms II getijdenboek, Noord-Nederland (Haarlem of Beverwijk), 1491 (thans vermist)

literatuur:

  • Wüstefeld 1989, p. 73, nt 182

Birmingham, Central Public Library

Ms 091/Med/8 getijdenboek, Noord-Nederland (Haarlem of Beverwijk), 1492, 1502, 1503

literatuur:

  • Wüstefeld 1989, p. 73, nt 182

Den Haag, Koninklijke Bibliotheek

Ms 74 G 1 getijdenboek, Noord-Nederland (Haarlem of Beverwijk), 1498

literatuur:

  • Wüstefeld 1989, p. 73, nt 182

Ms 79 K 5 getijdenboek, Noord-Nederland (Haarlem of Beverwijk), 1489

literatuur:

  • Les Enluminures 2000-cat. 9, no. 28
  • kb.nl/manuscripts

Haarlem, Stadsbibliotheek

Ms 187 D 1 getijdenboek, Noord-Nederland (Haarlem of Beverwijk), 1519

literatuur:

  • Wüstefeld 1989, p. 73, nt 182

Leiden, Universiteitsbibliotheek

Ms BPL 2747 getijdenboek, Noord-Nederland (Haarlem of Beverwijk), 1498-99

literatuur:

  • Utrecht/New York 1989, p. 234
  • Wüstefeld 1989, p. 73, nt 182

Londen, British Library

Ms Harley 2943 getijdenboek, Noord-Nederland (Haarlem of Beverwijk), 1486

literatuur:

  • D’Ancona & Aeschlimann 1949, p. 199 daar in verband gebracht met de Vlaamse schrijver/kopiïst Claes (Nicolaas) Spierinck
  • Wüstefeld 1989, p. 73, nt 182

New York, Clark Stillman Collection

Ms s.n. getijdenboek, Noord-Nederland (Haarlem of Beverwijk), 1496

literatuur:

  • Utrecht/New York 1989, nr. 83
  • Wüstefeld 1989, p. 73, nt 182

New York, Pierpont Morgan Library

Ms H 2 getijdenboek, Noord-Nederland (Haarlem of Beverwijk), 1488

literatuur:

  • Utrecht/New York 1989, nr. 82
  • Wüstefeld 1989, p. 73, nt 182

New York, Public Library

Ms 92 graduaal, Haarlem, ca 1493-1494 verluchting door Spierinck en drie andere verluchters, geschreven door broeder Leonardus de Aquisgrano

literatuur:

  • De Ricci 1935-1940, II, p. 1329 als uit de Provence of Piedmont
  • Colophons de manuscrits 1965-1982, IV, p. 39, nr. 12426 als uit de Provence of Piedmont
  • Wüstefeld 1989, p. 70-72
  • New York 2005-2006, nr. 33

Privéverzameling Nederland

Ms 3 getijdenboek, Noord-Nederland (Haarlem of Beverwijk), 1491-1494

literatuur:

  • Wüstefeld 1989, p. 73, nt 182

Utrecht, Rijksmuseum Het Catharijneconvent

Ms ABM 16 getijdenboek, Noord-Nederland (Haarlem of Beverwijk), 1501, één ingevoegde miniatuur door Spierinck

literatuur:

  • Wüstefeld 1989, p. 73, nt 182

Utrecht, Universiteitsbibliotheek

Ms 1040 getijdenboek, Noord-Nederland (Haarlem of Beverwijk), 1507-1508

literatuur:

  • Wüstefeld 1989, p. 73, nt 182

Vaticaanstad, Biblioteca Apostolica Vaticana

Ms Ottob lat 2916 getijdenboek, Noord-Nederland (Haarlem of Beverwijk), 1497

literatuur:

  • Wüstefeld 1989, p. 73, nt 182

Wenen, Osterreichische Nationalbibliothek

Cod 2734 getijdenboek, Noord-Nederland (Haarlem of Beverwijk), 1489

literatuur:

  • Wüstefeld 1989, p. 73, nt 182

Cod ser n 13236 getijdenboek, Noord-Nederland (Haarlem of Beverwijk), 1485 verluchting door Spierinck, en Leiden, ca 1520 verluchting bij de suffragen door Meesters van de Suffragiën

literatuur:

  • Utrecht/New York 1989, p. 288
  • Wüstefeld 1989, p. 73, nt 182

Wolfenbüttel, Herzog August Bibliothek

Cod guelf 59.1 aug 8 getijdenboek, Noord-Nederland (Haarlem of Beverwijk), 1486

literatuur:

  • Wüstefeld 1989, p. 73, nt 182

Literatuur

  1. De Ricci 1935-1940, II, p. 1329
  2. Colophons de manuscrits 1965-1982, IV, p. 39, nr. 12426
  3. De Schryver 1969 (2)
  4. Utrecht/New York 1989, p. 233-234, 288, nrs. 82, 83
  5. Van der Hoek 1989
  6. Wüstefeld 1989, p. 70-73
  7. Van der Hoek 1991 (geeft een lijst met handschriften die z.i. ten onrechte aan Spierinck zijn toegeschreven)
  8. Les Enluminures 2000-cat. 9, no. 28
  9. New York 2005-2006, nr. 33
  10. De Schryver 2007, p. 73-74

Bradley 1887-1889

Thieme-Becker 1907-1950

D’Ancona & Aeschlimann 1949, p. 199