Den Haag, Koninklijke Bibliotheek, Ms. 76 E 21, f. 23r (detail)

Dresdener Navolger van Willem Vrelant

Dresden follower of Willem Vrelant
Vlaams boekverluchter, werkzaam in Brugge rond 1450-1475. Hij ontleent zijn reeds door Winkler 1925 gegeven naam aan een in Dresden bewaard gebleven handschrift (Sächsische Landesbibliothek, ms. A 178; ten gevolge van bluswerkzaamheden na het bombardement van Dresden in 1945 helaas zwaar beschadigd; voor afb. van voor 1945 zie echter Brinkmann 1997, p. 49), zulks gecombineerd met de omstandigheid dat de door hem vervaardigde miniaturen en randen teruggrijpen op door de verluchter Willem Vrelant enige decennia eerder in Brugge ontwikkelde modellen. Deze meester is volgens Brinkmann 1997 onder meer ook verantwoordelijk voor de randen in het beroemde Gebedenboek van Dresden, waarvan de miniaturen zijn vervaardigd door de Meester van het Dresdense Gebedenboek. Hoewel Winkler zulks niet onderkende, vormt dit gegeven voor Brinkmann 1997, p. 53 reden om de volgens hem ietwat ongelukkige naam toch maar te handhaven. De meester beperkt zich in de randen van het Gebedenboek van Dresden overigens niet tot louter ornamentele decoratie alleen, ook figuratief komen we hem tegen in de figuurtjes die door hem worden afgebeeld in de randen. Dezelfde zware lijnvoering vinden we ook terug in de volbladminiaturen in handschriften in Dresden A 178, Den Haag 76 E 21 (door Bousmanne 1997, p. 58 evenwel toegeschreven aan de Meester van de Vraie cronicque descoce) en Glasgow Euing 3.

Den Haag, Koninklijke Bibliotheek, Ms. 76 E 21, f. 39v (detail)

Winkler 1925 (p. 74, 170-2, 195) groepeerde rond Dresden A 178 nog enige handschriften, waaronder Brussel, Koninklijke Bibliotheek, Ms 9469-9470 en 11104-11105, Geneve fr. 64, Arsenal 5196 en Den Haag, Koninklijke Bibliotheek 76 E 21. Alleen dit laatste handschrift schaart Brinkmann zoals gezegd onder de werken van de Dresdener Navolger; van de overige handschriften behoren Brussel, Koninklijke Bibliotheek ms 9469-9470, alsmede Geneve fr 64 tot het werk van de reeds genoemde Meester van de Vraie cronicque descoce. Niet alleen de al genoemde zware lijnvoering is een kenmerk van het werk van de Dresdener Navolger van Willem Vrelant; typerend zijn ook de vaak reusachtige handen en hoofden, die geplaatst zijn op dikke nekken, veelal worstvormige lichamen en soms veel te korte armen en benen.

Den Haag, Koninklijke Bibliotheek, Ms. 76 E 21, f. 32r (detail)

Catalogus
Den Haag, Koninklijke Bibliotheek
Ms 76 E 21 Vergilius, Opera, Brugge, ca 1450-1475 lit: Den Haag 1980, nr. 47||Brandhorst & Broekhuijsen-Kruijer 1985, nr. 396||Bousmanne 1997, p. 58 als Meester van de Vraie cronicque descoce||Brinkmann 1997, p. 50||Van der Vlist 2011, p. 14, 108-110, 142, afb. op p. 109

Dresden, Sächsische Landesbibliothek
Ms A 178 getijdenboek, Brugge, ca 1460-1470, Dresdener Navolger van Willem Vrelant; omgeving Willem Vrelant lit: Bruck 1906, nr. 137||Winkler 1925, p. 74, 170|Brinkmann 1997, p. 49, 53
Ms A 311 Gebedenboek van Dresden, Brugge ca 1470-1475, 28 volbladminiaturen aanwezig, alle geschilderd door de Meester van het Dresdener Gebedenboek; alle randen door de Dresdener Navolger van Willem Vrelant; 2 volbladminiaturen afkomstig uit dit handschrift thans in het Louvre, Parijs lit: Brinkmann 1997, p. 9-13, 35-41, 385-6

Gent, Universiteitsbibliotheek
Ms 2 astrologische teksten, verluchting door Brinkmann 1997 gepreciseerd als zijnde van de hand van de Dresdener Navolger van Willem Vrelant;tot dan aangemerkt als werk van de Meesters van Raphael de Mercatellis; zie ook aldaar lit: Brinkmann 1997, p. 52
Ms 5 astrologische teksten, verluchting door Brinkmann 1997 gepreciseerd als zijnde van de hand van de Dresdener Navolger van Willem Vrelant; tot dan aangemerkt als werk van de Meesters van Raphael de Mercatellis; zie ook aldaar lit: Brinkmann 1997, p. 52

Glasgow, University Library
Ms Euing 3, Brugge, ca 1450-1475 lit: Brinkmann 1997, p. 52

Heidelberg, Universitätsbibliothek
Ms Trübner 132-135, Brugge ca 1450-1475 lit: Brinkmann 1997, p. 47-49

Keulen, Renate König Collectie
Ms nr 22 Getijdenboek van Major Abbey, Brugge ca 1470-1475 verluchting door de Meester van het Dresdense Gebedenboek: de 6 miniaturen; de Dresdener Navolger van Willem Vrelant: de randen lit: Sotheby’s 10 juli 1967, nr. 83||Sotheby’s 19 juni 1989, lot 3027||König 1990, nr. 31||König 1991 (2), nr. D||Brinkmann 1997, p. 394 nr. 47||Keulen 2001, nr. 22

Parijs, Bibliothèque Nationale
Ms fr 2646 Froissart, Chroniques, band IV verluchting door Philippe de Mazerolles/Meester van Antoon van Bourgondië, de Meester van Margareta van York, de Meester van het Dresdense Gebedenboek en Dresdener navolger van Willem Vrelant: randen lit: Brussel 1959, nr. 109||Brugge 1992, catalogus nr. 120d||Brinkmann 1997, p. 393||Los Angeles-London 2003, nr. 71, p. 268||Schandel & Hans-Collas 2009, nr. 71d||Wijsman 2010, p. 331||Parijs-Brussel 2011-2012, nr. 80

Literatuur
Bruck 1906, nr. 137
Winkler 1925 (1978), p. 71, 74, 170-172, 195
Brussel 1959, nr. 109
Sotheby’s 10 juli 1967, nr. 83
Den Haag 1980, nr. 47
Brandhorst & Broekhuijsen-Kruijer 1985, nr. 396
Sotheby’s 19 juni 1989, lot 3027
König 1990, nr. 31
König 1991 (2), nr. D
Brugge 1992, catalogus nr. 120d
Brinkmann 1997, p. 9-13, 35-41, 47-53, 385-6, 393
Keulen 2001, nr. 22
Los Angeles-London 2003, nr. 71, p. 268
Schandel & Hans-Collas 2009, nr. 71d
Wijsman 2010, p. 331
Van der Vlist 2011, p. 14, 108-110, 142, afb. op p. 109
Parijs-Brussel 2011-2012, nr. 80