Meester van Rosenberg

Groep Vlaamse boekverluchters, werkzaam in Brugge rond 1400-1415. De groep is verantwoordelijk voor de verluchting van een aantal nauw bij elkaar aansluitende codices. De belangrijkste zijn een Legenda Aurea (Glasgow) en twee getijdenboeken (Carpentras en Rouen). Aan laatstbedoeld getijdenboek ontleent de groep haar naam (ook de naam Meesters van de Glasgow-Rouengroep wordt overigens wel gebruikt, zie Leuven 1993). Opvallende gemeenschappelijke kenmerken zijn de kadervorm van de illustraties en het randdecor, het heldere kleurgebruik en het detailrealisme. Verder valt de overtuigende weergave van de derde dimensie op. Sommige van de handschriften bereikten een zeer hoge kwaliteit zowel door de vorm als door de vernieuwing van de inhoud van de illustraties. Deze zijn duidelijk op bestelling gemaakt, ook voor het buitenland. De producten van deze groep vertonen affiniteit met die van de Beaufortgroep. Enkele archivalische documenten uit het begin van de 15e eeuw die met Brugge in verband kunnen worden gebracht, zijn verlucht door meesters uit deze groep. Als referentiepunten voor de situering van deze groep zijn ze daarom van groot belang. Dat geldt ook voor een gedateerd astrologisch traktaat (New York). Samen met de Meesters van de Ushawgroep, de Meesters van de Roze Baldakijnen en de Meesters van Beaufort, behoren de Meesters van de Rouengroep tot de verluchters van een groot aantal te Brugge vervaardigde Pre-Eckiaanse handschriften. Met de term “Pre-Eckiaans” wordt aangegeven dat het realisme dat in de schilderkunst zijn intrede deed vanaf de jaren 1420 in het werk van de Vlaamse Primitieven voorafgegaan en aangekondigd werd door een nieuw soort, meer realistischer en detailgetrouwere vorm van boekverluchting.

Rouen, Bibliothèque Municipale

ms 3024, f. 102v: Sint-Jan de Doper als lichtdrager

Catalogus

Brugge, Rijksarchief

  • Aanwinsten 3466 Cartularium van de Duinenabdij te Koksijde, Brugge ca 1400, met aanvullingen tot in de 16e eeuw (2, nr. 29)
  • Familiearchief II, 3234/1 Renteboek van burggraaf de Meauls, Brugge 1402 (2, nr. 30)

Carpentras, Bibliothèque Inguimbertine

Ms 57 getijdenboek, Brugge ca 1400-1410 (2, nr. 32)

Den Haag, Koninklijke Bibliotheek

Ms 77 L 45 getijdenboek, Utrecht en Brugge ca 1400-1415 initiaal en randversiering door verluchters uit Utrecht, 3 volbladminiaturen door Meesters van de Rouengroep (2, nr. 36)

Frankfurt-am -Main, Museum für Kunsthandwerk

Ms linel 11 gebedenboek, 3 ingekleefde volbladminiaturen

(1, p. 113-4) (3, p. 197) 

Glasgow, University Library

Ms gen 1111 Jacobus de Voragine, Legenda Aurea, Brugge ca 1400-1410 (2, nr. 27) (3, p. 209-212)

Glasgow, University Library

Ms gen 1111, f. 368r: de heilige Antonius van Pisa

Leiden, Universiteitsbibliotheek

Ms BPL 2627 gebedenboek, Brugge ca 1400-1410 (2, nr. 35)

New York, Pierpont Morgan Library

Ms m 785 Georgius Zothori Zapari Fenduli, Liber astrologiae, Brugge voor 7 juni 1403 (1, p. 106-7) (2, nr. 31) (3, p. 212-214) (4, nr. 68) Zie omtrent dit handschrift en haar verluchter uitgebreider onder de Meester van het New Yorkse Liber astrologiae

Parijs, Archives nationales

Nr. AE II 422 (J 188, nr. 65) Oorkonde waardoor Jean de Berry lid wordt van de Fratres ad succurrendum van de Brugse Eeckhoutabdij, Brugge 13 december 1402 (2, nr. 28) (2, p. 212)

Rouen, Bibliothèque municipale

Ms 3024 (Leber 137) getijdenboek, Brugge ca 1400-1415 (1, p. 112-3) (2, nr. 33)

Stratton on the Fosse, Downside Abbey

Ms 26530 getijdenboek, Brugge ca 1400-1415 (2, nr. 34)

Literatuur

  1. Panofsky 1953, p. 106-114
  2. Leuven 1993, p. 82-113, nrs. 27-36
  3. Smeyers 1998, p. 196-198, 206-214
  4. Leuven 2002, nr. 68