Meesters van Raphael de Mercatellis
Groep Vlaamse boekverluchters, waarschijnlijk afkomstig uit verschillende werkplaatsen, die in opdracht werkten van Raphael de Mercatellis, natuurlijke zoon van Filips de Goede. Mercatellis was abt van de St. Bavo abdij in Gent van 1478 tot aan zijn dood in 1508. De met zijn naam aangeduide groep anonieme verluchters hebben waarschijnlijk gewerkt in Brugge en Gent.
Hun miniaturen zijn niet van hoog artistiek gehalte. Daarentegen zijn verschillende handschriften uit deze groep (zoals de Aesop uit de James A. de Rothschild Collection) van buitengewoon iconografisch belang. Een belangrijke bron voor de miniaturen van deze groep zijn de houtsneden van de fameuze Hartmann Schedel’s Liber Chronicarum, door Anton Koberger in 1493 in Nuremberg gepubliceerd.
De naam Meesters van Raphael de Mercatellis wordt niet vaak meer gebruikt (Les Enluminures 2007-cat 13, p. 206). Een tot deze groep behorende met naam gekende verluchter is Cornelia van Wulfschkercke.
Catalogus
Brussel, Koninklijke Bibliotheek
Ms 14887 Ptolemy, Cosmographia lit: Dogaer 1987, p. 155
Gent, Kathedraal
Ms 9 Vergilius, Werken, Brugge 1488 lit: Derolez 1979, nr. 21||Dogaer 1987, p. 155
Ms 10 biblia figurata lit: Dogaer 1987, p. 152
Ms 11 Astronomische en mathematische teksten lit: Dogaer 1987, p. 152
Ms 12 Ovidius, Fasti en Herodes lit: Dogaer 1987, p. 155
Ms 14 pontificaal lit: Dogaer 1987, p. 155
Ms 15 bestiarium lit: Dogaer 1987, p. 152
Ms 16 miscellanea lit: Dogaer 1987, p. 155
Gent, Universiteitsbibliotheek
Ms 1 Plato, Opera lit: Dogaer 1987, p. 155
Ms 2 astrologische teksten (verluchting door Brinkmann 1997 gepreciceerd als zijnde van de hand van de Dresdener Navolger van Willem Vrelant; zie ook aldaar)
literatuur:
- Dogaer 1987, p. 152
- Brinkmann 1997, p. 52
Ms 3 Decretum Gratiani lit: Dogaer 1987, p. 152
Ms 5 astrologische teksten (verluchting door Brinkmann 1997 gepreciceerd als zijnde van de hand van de Dresdener Navolger van Willem Vrelant; zie ook aldaar)
literatuur:
- Dogaer 1987, p. 152
- Brinkmann 1997, p. 52
Ms 7 Gregorius Reisch, Margarita philosophica lit: Dogaer 1987, p. 152
Ms 10 Miscellanea lit: Dogaer 1987, p. 155
Ms 11 Jean Gerson, Monotesseron lit: Dogaer 1987, p. 152
Ms 13 Miscellanea lit: Dogaer 1987, p. 155
Ms 17 Jean Gerson, Monotesseron (commentaar) lit: Dogaer 1987, p. 152
Ms 67 Johannes Trithemius, De scriptoribus ecclesiasticis lit: Dogaer 1987, p. 152
Ms 68 Miscellanea lit: Dogaer 1987, p. 155
Ms 70 Musicale verhandeling lit: Dogaer 1987, p. 155
Ms 72 Aristoteles (commentaar) lit: Dogaer 1987, p. 152
Ms 77 ascetische teksten lit: Dogaer 1987, p. 152
Ms 109 Plutarchus, Vitae paralellelae lit: Dogaer 1987, p. 155
Ms 134 Boccaccio, De casibus virorum illustrium (en) De claris mulieribus lit: Dogaer 1987, p. 152
Genua, Biblioteca Durazzo Giustiniani
Ms A VII 12 en 13 Plautus, Comoediae lit: Dogaer 1987, p. 155
Haarlem, Stadsbibliotheek
Ms 187 C 6 Medische teksten lit: Dogaer 1987, p. 155
Ms 187 C 7 Miscellanea lit: Dogaer 1987, p. 155
Ms 187 C 11 Suetonius, Vitae Caesarum lit: Dogaer 1987, p. 155
Ms 187 C 13 Martinus Polonus, Chronicon pontificum et imperatorum lit: Dogaer 1987, p. 155
Ms 187 C 14 Miscellanea lit: Dogaer 1987, p. 155
Ms 187 C 15 Miscellanea lit: Dogaer 1987, p. 155
Londen, British Library
Ms add 17381 Seneca, Tragoediae lit: Dogaer 1987, p. 155
Ms arundel 93 Diodorus Siculus, Biblioteca historiarum
literatuur:
- Dogaer 1987, p. 152
Ms Harley 2678 Miscellanae lit: Dogaer 1987, p. 155
Londen, Sotheby’s
Catalogus 3 december 2002 Lot 32 Maino de Maineri, Dialogus creatorum, Le dialogue des creatures (fr. vert. door Colard Mansion), Zuid-Nederland, waarschijnlijk Brugge, ca. 1482-1484, verluchting door de (Brugse) Meester van 1482: de twee paginagrote miniaturen op f. 1r: aanbieding van het handschrift, en f. 7r: scriptorium; de Meester van Raphael de Mercatellis: 119 kolomwijde miniaturen lit: Sotheby’s 3 december 2002, lot 32||Voor verdere literatuur zie onder (Brugse) Meester van 1482
Catalogus 3 december 2002 Lot 29 getijdenboek, Brugge, ca 1480 verluchting in stijl van de Meester van Raphael de Mercatellis lit: König 1990, nr. 32||Sotheby’s 3 december 2002, lot 29
Londen, Sotheby’s, Catalogus 3 december 2002 Lot 32
Sevilla, Biblioteca Universitara
ms 330/154 Aristoteles, Physica lit: Dogaer 1987, p. 152
ms 332/155 Aristoteles, De Animalibus lit: Dogaer 1987, p. 152
ms 332/156 Petrus van Herenthals, Expositio psalterii lit: Dogaer 1987, p. 155
Waddesdon Manor, James A. de Rothschild Collectie
Ms 15 Aesop, Fabulae lit: Delaissé-Marrow-de Wit 1977, p. 297-323||lit: Dogaer 1987, p. 155
Wells-next-the-Sea, Holkham Hall, Collectie van Earl of Leicester
Ms 128 Hieronymus, Opera lit: Dogaer 1987, p. 152
Ms 133 Augustinus, Interpretatio in epistolas S. Pauli lit: Dogaer 1987, p. 152
Ms 168 Petrus Brutus, Victoria contra Judaeos lit: Dogaer 1987, p. 155
Ms 216 Gregorius IX, Decretales lit: Dogaer 1987, p. 152
Ms 218 Bonifacius VIII, Liber sextus decretalium lit: Dogaer 1987, p. 152
Ms 318 Persius, Opera lit: Dogaer 1987, p. 155
Ms 324 Ovidius, Metamorphoses lit: Dogaer 1987, p. 155
Ms 406 Priscianus, Grammatica lit: Dogaer 1987, p. 155
Ms 407 grammatische teksten lit: Dogaer 1987, p. 152
Ms 413 grammatische teksten lit: Dogaer 1987, p. 152
Ms 442 en 442 Herodotus, Historiae (in Italiaanse versie) lit: Dogaer 1987, p. 152
Ms 448 Plotinus, Opera lit: Dogaer 1987, p. 155
Ms 449 Philostratus, Vita Apollonii Tyanei lit: Dogaer 1987, p. 155
Ms 490 Miscellanea lit: Dogaer 1987, p. 155
Londen, Sotheby’s, Catalogus 3 december 2002 Lot 29, f. 46v-47r: visitatie en versierde tekstpagina
Literatuur
- Delaissé-Marrow-de Wit 1977
- Derolez 1979
- Dogaer 1987, p. 151-155, afb. 95-99
- König 1990, nr. 32
- Brinkmann 1997, p. 52
- Sotheby’s 3 december 2002, lots 29, 32
- Les Enluminures 2007-cat 13, in nr. 21, p. 206-215