Parijs, Bibliothèque Nationale, Ms fr 403, f. 3r (detail) door Meester van Sarum

Meester van Sarum

Master of Sarum | Maître de Sarum

Engels boekverluchter, werkzaam in de 13e eeuw, wellicht voor koning Hendrik III die vlakbij Salisbury een kasteel in Clarendon had. Sarum is de naam die Salisbury in de Romeinse tijd droeg. Aan de Sarummeester worden onder meer toegeschreven de verluchting van een Apocalypse uit Parijs, het Missaal van Henry of Chichester en het Amesbury Psalter.

Afgebeeld is Henri of  Chichester in gebed voor de heilige Maagd en het Kind. Gedurende de 13e eeuw ziet men in opdrachtsminiaturen zoals deze de figuur van de schenker zowel puur compositorisch als gevoelsmatig steeds sterker betrokken raken bij de heiligen aan wie hij zijn gift aanbiedt. Deze afbeelding uit het midden van de 13e eeuw is wat dit betreft een van de meest geavanceerde voorbeelden hiervan.

De stijl van de miniatuur kenmerkt zich door gerekte figuren, met sierlijke, kleine handen en door benadrukking van het lijnenspel van de plooien. De kunstenaar heeft blijkbaar een voorliefde voor monumentale, dramatische composities, wat er wellicht op duidt dat hij van oorsprong op grotere schaal heeft gewerkt, bijvoorbeeld aan muurschilderingen.

In de oudere literatuur worden handschriften als Parijs, Bibliothèque Nationale, ms. fr 403 en New York, Pierpont Morgan Library, ms. M 524 nog toegeschreven aan een “School” van Sint Albans die dan onder leiding zou moeten hebben gestaan van Matthew Paris. Marks & Morgan 1981, p. 12-14 achten dit weinig aannemelijk en situeren de verluchter(s) in een koninklijke entourage rond de genoemde koning  Hendrik III.

De stijl van de Meester van Sarum is volgens Marks & Morgan 1981, p. 14 geïnspireerd door de verluchter van het Glazier Psalter (New York, Pierpont Morgan, ms. Glazier 25) en de verluchter van een bestiarium in Oxford (Bodleian Library, ms. Bodley 764). Hoewel geen van de werken uit Salisbury direct met het hof in verband kan worden gebracht, valt wel op dat psalters uit de groep gemaakt zijn voor Amesbury en Wilton, plekken waar adellijke weduwen zich terugtrokken en waar kinderen van hoge afkomst hun opleiding ontvingen.

Parijs, Bibliothèque Nationale, Ms fr 403, f. 44v: Johannes drinkt de gifbeker – Johannes’ laatste mis en dood

Catalogus

Londen, British Library

Ms add 44874 Psalter van Evesham, Engeland, ca 1250 verwantschap met Meester van Sarum

literatuur:

Parijs 1968, in nr. 123

Backhouse 1997, nr. 63

Manchester, John Rylands Library

Ms lat 24 Missaal van Henri of Chichester, Engeland, ca 1250

literatuur:

  • Marks & Morgan 1981

Oxford, All Souls College

Ms 6 Amesbury Psalter, Engeland, ca 1250

Parijs, Bibliothèque Nationale

Ms fr 403 Apocalypse (Openbaring), Engeland, ca 1250

Parijs, Bibliothèque Nationale, Ms fr 403, f. 2r: Johannes voor keizer Domitianus – Johannes in het vat met kokende olie

literatuur:

  • Delisle 1907, I, p. 147-8
  • Delisle & Meyer 1900
  • Rickert 1954, p. 121-2
  • Turner 1965, p. 21
  • Parijs 1968, nr. 123
  • Marks & Morgan 1981, p. 13-15
  • Brugge 1992, p. 119

Literatuur

  1. Delisle 1907, I, p. 147-148
  2. Delisle & Meyer 1900
  3. Rickert 1954, p. 121-122
  4. Turner 1965, p. 21
  5. Parijs 1968, nr. 123
  6. Marks & Morgan 1981, p. 12-15, nrs. 8-11
  7. Brugge 1992, p. 119
  8. Backhouse 1997, nr. 63