Baltimore, Walters Art Gallery, Ms. W. 452, f. 79v: Vlucht naar Egypte (detail)

Jean Pichore

Frans boekverluchter, werkzaam in Parijs tussen 1502 en 1520. Zijn belangrijkste opdrachtgever was kardinaal Georges d’Amboise, aartsbisschop van Rouen. Voorheen werd hij daarom ten onrechte een van de leidende verluchters van de zogenaamde School van Rouen genoemd.

Wordt ook wel genoemd de Petrarca-Meester of Meester van de Triomphes van Petrarca, naar een tweetal door hem verluchte handschriften met werken van de Italiaanse dichter Petrarca, maar waarschijnlijk is toch sprake van verschillende artistieke persoonlijkheden.

Volgens Durrieu 1906 vormde Jean Pichore in Rouen een groep verluchters samen met Robert Boyvin, Etienne du Monstiers, Nicolas Hiesse en Jean Serpin. Thans wordt deze opvatting echter niet meer aanvaard.

Een van zijn belangrijkste medewerkers is de Meester van Morgan 85 , waarschijnlijk is hij zelfs met hem te identificeren. Een andere verluchter uit zijn directe omgeving is de Meester van de Flavius Josephus, deze laatste is mogelijk te identificeren als Jean Serpin.

Om het nog wat complexer te maken oppert Sotheby’s 3 december 2003, p. 211 de mogelijkheid dat de Meester van Morgan 85 te identificeren is met Jean Serpin. Dit zou dan dan betekenen dat zowel Jean Pichore als de Meester van Morgan 85 als de Meester van de Flavius Josephus als Jean Serpin een en dezelfde artistieke persoonlijkheid zouden zijn.

Interessant in dit verband is nog dat reeds De Mely 1913 meent de naam van Jean Pichore te kunnen lezen op een miniatuur van de Antiquités Judaïques, thans bewaard te Parijs, Bibliothèque Mazarine en het naamgevend handschrift van de Meester van de Flavius Josephus.

In het Lexicon van Bookilluminators is er voorlopig voor gekozen om alle genoemde meesters en verluchters als aparte persoonlijkheid op te nemen.

Baltimore, Walters Art Gallery, Ms. W. 452, f. 94v: Kruisiging (detail)

Volgens Delisle 1868-1881 kan Jean Pichore voorts worden vereenzelvigd met Jean Pinchon.

Pichore stond aan het hoofd van een omvangrijk familiebedrijf dat verantwoordelijk was voor de verluchting van een groot aantal klassieke, wereldse en theologische teksten.

Karakteristiek voor het werk van Pichore en de kunstenaars uit zijn omgeving, zijn de zware figuren gekleed in volumineuze kledij en waterverfachtige, transparante landschappen.

Pichore speelde eveneens een belangrijke rol in de markt voor gedrukte boeken, waarbij hij zorg droeg voor Renaissance ontwerpen die de Gotische ontwerpen van de Meester van de Apocalypse Rose van de Sainte-Chapelle vervingen.

Although Pichore was mainly an illuminator, he was also an entrepreneur at the head of a large and productive workshop in Paris, where the designs for the present metalcuts were elaborated. Pichore tried his hand at printing, setting up a press with Remi de Laistre in 1503. He designed numerous metalcuts for himself and others, publishing a first series under his own name in 1504. By 1508, he was supplying designs for Books of Hours by other printers, especially Simon Vostre, Thielman Kerver, Guillaume Eustace and the brothers Gillet and Germain Hardouin.

Parijs, Les Enluminures, BOH 60, sig. F7v, David and Uriah, sig. F8, David observing Bathsheba Bathing

As the metalcuts in a printed book of hours (Parijs, Les Enluminures, BOH 60) demonstrate, he (and his workshop) was also receptive to Netherlandish and, especially, German prints. As such he played an important role in supplying “Renaissance” designs for printed Books of Hours and introducing aspects of Dürer and Schongauer’s art to French audiences.

Catalogus

Baltimore, Walters Art Gallery

Ms W 452 getijdenboek van Florimond Robertet, Tours, ca 1520

literatuur:

  • Wieck 1988, nr. 72 als Parijs, ca 1510-1520 door Meester van Morgan 85
  • Randall 1992, nr. 208

Den Haag, Koninklijke Bibliotheek

Ms 74 G 22 getijdenboek, Paris, ca 1500 volgeling van Jean Pichore; bladen toegevoegd ca 1580 1600

literatuur:

  • Den Haag 2002, nr. 90, afb. 147, 171

Ecouen, Musée Nationale de la Renaissance

Ms ECL 22718a losse miniatuur met bescheidenheid tegen hoogmoed, Parijs, ca 1500-1520

Ms ECL 22718a losse miniatuur met mensenliefde tegen afgunst, Parijs, ca 1500-1520

Keulen, Renate König Collectie

Ms 12 psalter-getijdenboek, Parijs, ca 1510

literatuur:

  • Keulen 2001, nr. 12

Londen, British Library

Ms Cotton Caligula A V Disputacion de la Felicite Humaine, Parijs, ca 1510

literatuur:

  • Backhouse 1997, nr. 201

Ms Sloane 2418 getijdenboek, Parijs, ca 1500-1520, verluchting door Jean Pichore: f. 13, 19v, 25, 42, 43v, 45, 81, 130, 130v; werkplaats van Jean Pichore: f. 14v, 15v, 16v, 17, 21v, 22v, 33, 50v, 56, 61, 66, 74, 97, 131); Jean Coene IV: f. 129, 129v, 132, 132v, 133v (x2), 134, 135, 135v, 136, 136v (x2), 137, 137v

Londen, British Library, Ms. Sloane 2418, f. 45r: Geboorte (detail)

literatuur:

  • Backhouse 2004 (1), fig 2

Londen, Christie ‘s

Catalogus 12 juni 2013, lot 30 getijdenboek, Parijs, ca 1510, 5 volbladminiaturen: f. 7v Adam en Eva, 17v huwelijk van de maagd, 64v geseling, 71v Bathsheba, 85v hel

literatuur:

  • Christie’s 12 juni 2013, lot 30

Londen, Sotheby ‘s

Catalogus 3 december 2002, lot 40 Jean Froissart, Chroniques, Rouen, ca 1505-1510 verluchting door Jean Pichore: de 4 frontispices en de meeste miniaturen uit de Boeken II en III; de Meester van Morgan 85 alias de Meester van Flavius-Josephus: de meeste miniaturen uit de Boeken I en IV; anoniem Vlaams verluchter, mogelijk te identificeren als de jonge Gerard Horenbout: o.a. f. 23v, 35r, 36r, 48v, 49r, 51r, 64r, 81r, 107r

literatuur:

  • Sotheby’s 18 juni 1991, lot 100
  • König 1992 (2)
  • Sotheby’s 3 december 2002, lot 40

Catalogus 2 juli 2013, lot 41, missaal, waarschijnlijk Parijs (mogelijk Rouen), ca 1510-1520

literatuur:

  • Sotheby’s 2 juli 2013, lot 41

Malibu, J. Paul Getty Museum

Ms 109 Poncher Getijdenboek, Parijs, ca 1500 verluchting door de Meester van de Chronique scandaleuse: f. 16r, 45v, 64r, 90v, 93r, 95v, 130v, 137r, 156r: Denise Poncher before a vision of Death; Jean Pichore: f. 194r, 242r; de Meester van Kardinaal van Bourbon: f. 60v, 79r, 99v, 100v, 101v, 102r, 107r, 108r, 109r, 109v, 114r, 115r, 116r, 116v, 121r, 122r, 123r, 123v, 128v, 129v, 134v, 135v, 140r; de Meester van Jacques de Besançon: f. 39r, 55v, 203v, 205v, 206r, 206v, 207r, 207v, 208r, 208v, 209r, 209v, 211r, 212v, 213r, 214r, 214v, 215r, 215v, 216v, 217r, 218r, 218v, 226v

Malibu, J. Paul Getty Museum, Ms 109, f. 194r: Ecce Homo door Jean Pichore

literatuur:

  • Morrison 2014

Nantes, musée Dobrée

Ms XVII Antoine Du Four, Les vies des femmes célèbres, Parijs, ca 1506

literatuur:

  • Cassagnes-Brouquet 2007

Parijs, Bibliothèque Mazarin

Ms 1581 Flavius Josèphe: Les Antiquités juives, ca 1503 verluchting door Robert Boyvin: f. 311, 349 v, 371 v en 387 v; de Meester van de Chronique scandaleuse: f. 71 en 108 v; Jean Pichore en/of de Meester van Morgan 85: de overige miniaturen

literatuur:

  • De Mely 1913, p. 345-6
  • Blum & Lauer 1930, p. 93, pl. 76
  • D’Ancona & Aeschlimann 1949, p. 173 daar ten onrechte als ms 1551
  • Avril & Reynaud 1993, nr. 234
  • Sotheby’s 3 december 2002, p. 211

Parijs, Bibliothèque Nationale

Ms fr 54 Jean Mansel, Fleur des histoires, Parijs of Rouen, ca 1500-1510 verluchting door Jean Serpin, Jean Pichore, Meester van Philippe de Gueldre en Robert Boyvin

literatuur:

  • Plummer 1982, p. 70
  • Delaunay 1995, p. 230 e.v.

Ms fr 145 Chants royaux du Puy Notre Dame d’Amiens, Parijs, 1518

literatuur:

  • Parijs 1904, nr. 199
  • Blum & Lauer 1930, p. 96, pl. 81
  • D’Ancona & Aeschlimann 1949, p. 173
  • Avril & Reynaud 1993, nr. 156

Ms fr 224-225 Petrarca, Des Remedès de Fortune (anonieme Franse vertaling), Frankrijk (Parijs?), kort na 6 mei 1503

literatuur:

  • Ritter-Lafond 1913, p. 125, 17-18
  • Blois & Parijs 1992, nr. 39

Ms fr 421 Le Trespassement de Saint Jérôme, Parijs, ca 1510-1515

Ms fr 874 Ovide, Héroïdes, traduction d’Octavien de Saint-Gelais, Parijs, ca 1505-1510

Parijs, Bibliothèque Nationale, ms. fr 874, f. 3v 11v

literatuur:

  • Ritter-Lafond 1913, p. 19, pl. XXXII-XXXIII als Rouen, tussen 1496-1502 werkplaats van Jean Bourdichon?
  • Parijs 1955, nr. 355 als Rouen, tussen 1496-1502 werkplaats van Jean Bourdichon?
  • Zohl 2005, p. 8, 57, 190
  • Gallica (site 2020)

Ms lat 2070 Augustinus, Civitate Dei, Parijs, 1501-1504

Parijs, Bibliothèque Nationale, ms. lat 2070, f. 112v, 166v

literatuur:

  • Avril & Reynaud 1993, p. 282
  • Zöhl 2004, p. 16-18

Parijs, Les Enluminures

Los blad uit getijdenboek met Pinksteren, Parijs ca 1500-1520 door Jean Pichore en Meester van Martainville 183

Parijs, Les Enluminures, los blad met Pinksteren

BOH 60 gedrukt getijdenboek (in Latin and French, illuminated imprint on parchment. 17 large, 10 small and 16 medallions after designs by Jean Pichore, likely hand-colored in the Parisian workshop of Germain Hardouyn), Parijs, ca 1526 

Parijs, Musée du Louvre, Cabinet des Dessins

MI 1099 los blad met Romeins banket, Parijs, ca 1502-1521

Parijs, Musée du Louvre, Cabinet des Dessins, MI 1099 los blad met Romeins banket

literatuur:

  • Parijs 2011, nr. 119

RF 4242 los blad met aanbidding door de herders, Parijs, ca 1510 verlucht door Jean Pichore

literatuur:

  • Parijs 2011, nr. 122

RF 4243 los blad met Bathsheba, Parijs, ca 1510 verlucht door Jean Pichore

Parijs, Musée du Louvre, Cabinet des Dessins, RF 4243 los blad met Bathsheba

literatuur:

  • Parijs 2011, nr. 123

Rothschild L 224 LR getijdenboek, gedrukt door Gillet Hardouin, Parijs, ca 1522-1534 verlucht door werkplaats van Jean Pichore

literatuur:

  • Parijs 2011, nr. 125

Rothschild L 225 LR getijdenboek, gedrukt door Gillet Hardouin, Parijs, ca 1524-1537 verlucht door werkplaats van Jean Pichore (verluchter uit omgeving Jean Coene IV)

literatuur:

  • Parijs 2011, nr. 126

Rothschild L 226 LR getijdenboek, gedrukt door Gillet Hardouin, Parijs, ca 1512 verlucht door Jean Pichore

literatuur:

  • Parijs 2011, nr. 124

Rothschild L 227 LR getijdenboek, gedrukt door Jacques Le Forestier, Parijs, ca 1498 verlucht door Jean Pichore

literatuur:

  • Parijs 2011, nr. 121

Rothschild L 228 LR getijdenboek, gedrukt door Jacques Le Forestier, Parijs, ca 1498 verlucht door Jean Pichore

literatuur:

  • Parijs 2011, nr. 120

Parijs, Musée du Petit Palais, Collection Dutuit

Ms Dutuit 31 getijdenboek (gedrukt door Gilles Hardouyn), Parijs, 1516 werkplaats van Jean Pichore

literatuur:

  • Rouen 2016-2017, nr. 29

Ms Dutuit 665 Le Trespas de l’hermine regretee, Parijs, 1514

literatuur:

  • Nantes 1961, nr. 42
  • Nantes 2007, nr. 149
  • Girault 2014
  • Rouen 2016-2017, nr. 73

Priveverzameling

Getijdenboek, Parijs, ca 1512-1513 verluchting door medewerker van Jean Pichore: 4 volbladminiaturen, en Etienne Colaud: overige miniaturen, bevat diens signatuur

literatuur:

  • Cousseau 2010

Literatuur

  1. Delisle 1868-1881, I, p. 250, III, p. 362
  2. Parijs 1904, nr. 199
  3. Durrieu 1906, p. 236
  4. De Mely 1913, p. 314, 344, nt 2, 345-346
  5. Ritter-Lafond 1913, p. 125, 17-18, 19, pl. XXXII-XXXIII
  6. Blum & Lauer 1930, p. 96, pl. 81; p. 93, pl. 76
  7. Parijs 1955, nr. 355
  8. Nantes 1961, nr. 42
  9. Plummer 1982, p. 70
  10. Wieck 1988, nr. 72
  11. Sotheby’s 18 juni 1991, lot 100
  12. Biblioteca Apostolica Vaticana 1992, p. 262-3
  13. Blois & Parijs 1992, nr. 39
  14. König 1992 (2)
  15. Randall 1992, nr. 208
  16. Avril & Reynaud 1993, p. 282, nrs. 156, 157, 234
  17. Delaunay 1995, p. 230 e.v.
  18. Backhouse 1997, nr. 201
  19. Keulen 2001, nr. 12
  20. Den Haag 2002, nr. 90, afb. 147, 171
  21. Sotheby’s 3 december 2002, lot 40, p. 206-231
  22. Backhouse 2004 (1), fig 2
  23. Zöhl 2004 (Caroline Zohl, Jean Pichore. Buchmaler, Graphiker und Verleger in Paris um 1500, Turnhout, Brepols, 2004)
  24. Cassagnes-Brouquet 2007
  25. Nantes 2007, nr. 149
  26. Parijs 2011, p. 223-241, nrs. 119, 120, 121, 122, 123, 124, 125, 126
  27. Christie’s 12 juni 2013, lot 30
  28. Sotheby’s 2 juli 2013, lot 41
  29. Girault 2014
  30. Morrison 2014
  31. Rouen 2016-2017, nr. 29, 73
  • Bradley 1887-1889, III, p. 82
  • Thieme-Becker 1907-1950, XXVI, p. 588
  • D’Ancona & Aeschlimann 1949, p. 170, 173