Parijs, Bibliothèque de l’Arsenal, Ms 5070, f. 132v (detail) door Meester van Mansel

Meester van Mansel

Vlaams boekverluchter, werkzaam rond 1450. Hij is genoemd naar Jean Mansel (1400/1401-1473-74), ontvanger van de Bourgondische hertog in Hesdin en omstreeks 1446 auteur van de Fleur des histoires, een wereldgeschiedenis van de schepping tot de dood in 1422 van de Franse vorst Karel VI.

Het boek biedt een mengeling van avontuurlijke verhalen en moraal. De rijkst door de Meester van Mansel verluchte kopie ervan is afkomstig uit de bibliotheek van Filips de Goede (Brussel, Koninklijke Bibliotheek, ms 9231-2).

Parijs, Bibliothèque de l’Arsenal, Ms 5070, f. 362v door Meester van Mansel

De Meester van Mansel werkte voorts samen met de Meester van Guillebert de Mets aan de verluchting van een voor Filips de Schone bestemd exemplaar van de Decamerone van Boccaccio (thans Parijs, Bibliothèque de l’Arsenal ms 5070).

Het is niet zeker waar de Meester van Mansel werkte: in Hesdin, Rijsel, Doornik, Valencijn? Uit de verwerking van modellen uit Amiens blijken zijn contacten met Franse verluchters.

De Meester van Mansel kan worden beschouwd als een voorloper van de befaamde verluchter Simon Marmion. Hij zocht nieuwe wegen in vooral de historische werken die hij illustreerde.

Parijs, Bibliothèque de l’Arsenal, Ms 5070, f. 365r door Meester van Mansel

Catalogus

Baltimore, Walters Art Gallery

Ms W 263 getijdenboek, Gent of Tournai, ca 1442-1445, verluchting door Meester van de Privilegiën van Gent en Vlaanderen, Meesters van de Gouden Ranken en stijl van de Meester van Mansel

literatuur:

  • Dogaer 1987, p. 36 als Meester van de Guillebert de Mets
  • Clark 2000, p. 192

Voor verdere literatuur zie onder Meester van de Privilegiën van Gent en Vlaanderen

Brussel, Koninklijke Bibliotheek

Ms 9231 Jean Mansel, La fleur des histoires (1) 1446-1451 Meester van Mansel: f. 9r, 11v-99v, 179r; werkplaats van de Meester van Mansel: f. 104v-120v (6 miniaturen); medewerker van de Meester van Terwaan: 125v-176r (8 miniaturen), 205v-280r; Meester van Terwaan: f. 281v, 307r

Brussel, Koninklijke Bibliotheek, Ms. 9231, f. 179r: Conception, Nativité et Éducation de la Vierge door Meester van Mansel

literatuur:

  • Delaissé 1959, nr. 33
  • Brussel 1959, nr. 58
  • Smeyers 1998, p. 337-8
  • Nash 1999, p. 238-241
  • Parijs-Brussel 2011-2012, nr. 109
  • Dubois 2020

Ms 9232 Jean Mansel, La fleur des histoires (2) 1446-1451 en voor 1460 Meester van Mansel: f. 9r; Meester van Terwaan: f. 205r, 269r, 291r, 307v, 332v337r; Simon Marmion: 10 later in het 4e kwart toegevoegde miniaturen: f. 351r-474v

literatuur:

  • Delaissé 1959, nr. 34
  • Brussel 1959, nr. 59
  • Smeyers 1998, p. 342, 343, 345
  • Nash 1999, p. 238-241
  • Walther 2001, p. 328-9
  • Parijs-Brussel 2011-2012, nr. 110
  • Dubois 2020

Ms 10515 Jean Mansel, La fleur des histoires, ca 1450

literatuur:

  • Brussel 1959, nr. 54
  • Smeyers 1998, p. 312

Ms IV 1290 Getijdenboek, geschreven door David Aubert, gebonden door Antonius de Gavere, Doornik, ca 1440 door Meester van Mansel: f. 81r visitatie, 94v geboorte, 101v aankondiging aan de herders, 131r David; en Jan Tavernier: o.a. f. 14r Johannes op Patmos, 16r Lukas, 19r Markus, 21r Mattheus, 25r Christoffel met Jezuskind, 26r Barbara, 28r Quentin, 32r Sebastiaan, 37r Maria met Kind, 62r gevangenneming, 110v vlucht naar Egypte, 110r: Aanbidding door de wijzen, 123v kindermoord, 153r Triniteit; en te Brugge, ca 1475 door Loyset Liédet: f. 29r Sint Nicolaas, 33v Sint Adrianus, 35r Sint Antonius, 53r latere bezitter knielend voor altaar in kerk, 177r tweede bezitter lezend in een gebedenboek voor een altaar in een kerk

literatuur:

  • König 1989, nr. 35
  • König 1991 (2) nr. A
  • Sotheby’s 10 juni 2001 (Ritman, 2), lot 28

Dijon, Bibliothèque municipale

Ms 527 Roman du Saint-Graal

literatuur:

  • Dogaer 1987, p. 47

Leeds, University Library

Ms Brotherton 4 Getijdenboek van Hugues de Mazinghem, oorspronkelijke verluchting door Meester van Mansel, later miniaturen van de hand van Willem Vrelant: frontispice op f. 1v, en van de hand van de Meester van Edward IV: f. 10r-37r, 229r 

Leeds, University Library, Ms Brotherton 4, f. 153v

literatuur:

  • Brussel 1959, nr. 57
  • Smeyers 1998, p. 312, nt. 41
  • Parijs-Brussel 2011-2012, p. 389, 391 (nt 1)

Londen, Sotheby’s

Catalogus 17 juni  1997 lot 59 Jean Mansel, La fleur des histoires

literatuur:

  • Brussel 1959, nrs. 55, 56
  • Smeyers 1998, p. 312, nt. 40

New York, Pierpont Morgan Library

M 304 getijdenboek, ca 1445, verluchting door Meester van Mansel en Meester van Guillebert de Mets

literatuur:

  • Smeyers 1998, p. 313

Parijs, Bibliothèque de l’Arsenal

Ms 5070 Boccaccio, Decamerone, Picardië (Amiens?), ca 1445, verluchting door de Meester van Mansel en de Meester van Guillebert de Mets

Parijs, Bibliothèque de l’Arsenal, Ms 5070, f. 387r door Meester van Mansel

literatuur:

  • Winkler 1925 (1978), p. 194
  • Brussel 1959, nr. 1
  • Parijs 1975, nr. 106
  • Smeyers 1998, p. 244-5
  • Leuven 2002, nr. 74

Wenen, Schottenstift

Ms 139-140 Jean Mansel, La fleur des histoires

literatuur:

  • Brussel 1959, nrs. 55, 56
  • Smeyers 1998, p. 312, nt. 40
  • Parijs-Brussel 2011-2012, p. 389, 391 (nt 4)

Literatuur

  1. Winkler 1925 (1978), p. 29-30, 194
  2. Delaissé 1959, nrs. 33, 34
  3. Brussel 1959, nrs. 1, 54, 55, 56, 57, 58
  4. Parijs 1975, nr. 106
  5. Dogaer 1987, p. 36, 43-47, kleurplaat 3
  6. König 1989 (1), nr. 35
  7. König 1991 (2), nr. A
  8. Biblioteca Apostolica Vaticana 1992, p. 266
  9. Smeyers 1998, p. 244-245, 311-313, 342, 345, 346
  10. Nash 1999, p. 238-241
  11. Clark 2000, p. 192
  12. Sotheby’s 10 juni 2001 (Ritman, 2), lot 28
  13. Walther 2001, p. 328-9
  14. Leuven 2002, nr. 74
  15. Parijs-Brussel 2011-2012, p. 389-390, nrs. 109-110
  16. Dubois 2020