Parijs, Bibliothèque Nationale, Ms fr. 166, f. A frontispice met een tekening van Hieronymus in zijn studeerkamer (detail)

Meester van Hieronymus

Frans boekverluchter, werkzaam in het 1e kwart van de 15e eeuw. Ontleent zijn door Meiss gegeven naam aan een door hem vervaardigde tekening, naar een compositie van de Gebroeders van Limburg, van de heilige Hieronymus in zijn studeerkamer, welke tekening ca. 1420 is toegevoegd als frontispice aan de fameuze bijbel die thans onder signatuur ms. fr. 166 wordt bewaard in Parijs, Bibliothèque Nationale.

Deze tekening werd tot laat in het 3e kwart van de 20e eeuw en soms ook nu nog toegeschreven aan een of meer van de Gebroeders van Limburg zelf (zie bijv. Parijs 1955, nr. 188, en Philippe Lorentz in Parijs 2004, nr. 184 slot).

Parijs, Bibliothèque Nationale, Ms fr. 166, f. A frontispice met een tekening van Hieronymus in zijn studeerkamer

Al in 1895 bespeurde Paul Durrieu overeenkomsten tussen deze tekening en de afbeelding van Hieronymus in de Belles Heures (f. 187v). In 1963 beargumenteerde Otto Pächt dat de tekening gemaakt zou kunnen zijn door Johan van Limburg, die samen met zijn broer Paul verantwoordelijk was voor de verluchting van de eerste drie katernen van de Bible moralisée. Zulks vloeide voort uit zijn overtuiging dat de tekening het werk is van een kunstenaar die als goudsmid was opgeleid, en Johan was, samen met zijn broer Herman, door hun oom, de schilder Johan Maelwael, in de leer gedaan bij Alebret de Bolure, een Parijse goudsmid van Nederlandse afkomst.

Ook de tekeningen toegevoegd aan de randen van ff. 105-110 in een getijdenboek in Oxford (ms Douce 144) schrijft Pächt aan de Meester van Hieronymus toe.

Oxford, Bodleian Library, Ms Douce 144, f. 108v-109r

Jean Porcher had op zijn beurt in zijn monografie over de Belles Heures uit 1953 de zeven toegevoegde miniaturen aan het psalter van Hendrik VI in de British Library (ms Cotton Dominitian A xvii) aan deze tekenaar van Douce 144 toegeschreven. Het was uiteindelijk Millard Meiss die in 1963 betoogde dat het frontispice van de Bible Moralisée, de tekeningen in Douce 144 en de zeven toegevoegde miniaturen in het Psalter van Hendrik VI alle het werk waren van een kunstenaar die de ontwerpen en motieven van de Gebroeders van Limburg gebruikte. Deze meester werd door Meiss de Meester van de Hieronymus genoemd. Aangezien geen enkel handschrift bekend is dat geheel of grotendeels aan de meester van Hieronymus kan worden toegeschreven en hij alleen miniaturen of tekeningen toevoegde aan bestaande boeken, was de meester volgens Meiss wellicht niet van oorsprong een boekverluchter. Clark 2005, p. 219-220 is thans van mening dat de zeven toegevoegde miniaturen aan het psalter van Hendrik VI niet van de hand van één kunstenaar zijn. Hij wijst er tevens op dat het moeilijk is om (gekleurde) miniaturen toe te schrijven aan de tekenaar van het frontispice van de Bible Moraliséé. Uiteindelijk wijst hij drie miniaturen toe aan de Meester van de Harvard Hannibal (f. 74v, 122v, 177v) en de overige vier aan een meester uit de omgeving van de Meester van de Berry Apocalypse (f. 12v, 49v, 150v, 206v).

Londen, British Library, Ms cotton domitian A XVII , f. 150v (detail)

Catalogus

Londen, British Library

Ms Cotton Domitian A XVII Psalter van Hendrik VI, ca 1421 en vroeger: verluchting door Meester in stijl van Meester van de Cleres femmes, en ca 1421: zeven miniaturen toegevoegd van de hand van hetzij de Meester van Hieronymus: f. 12v, 49v, 74v, 122v, 150v, 177v, 206v, hetzij de Meester van de Harvard Hannibal: f. 74v, 122v, 177v en een meester uit de omgeving van de Meester van de Berry Apocalypse: f. 12v, 49v, 150v, 206v

Londen, British Library, Ms cotton domitian A XVII , f. 12v

literatuur:

  • Meiss 1974 (1), p. 375 en 405
  • Clark 2005, p. 219-220

Oxford, Bodleian Library

Ms Douce 144, getijdenboek, ca 1408, met ca 1417 toegevoegde tekeningen, verluchting door Meester van Mazarine, vroeger benoemd als werk uit de werkplaats van Meester van Boucicaut: o.a. f. 68v; werkplaats van de Meester van Bedford: f. 5v; tekeningen toegevoegd aan de randen van ff. 105-110 door Meester van Hieronymus

literatuur:

  • Meiss 1974 (1), p. 367, 405
  • Parijs 2004, nr. 185

Voor verdere literatuur zie onder: Meester van Mazarine

Parijs, Bibliothèque Nationale

Ms fr. 166 Bible Moralisée,  frontispiece met een tekening van Hieronymus in zijn studeerkamer, Parijs of West-Frankrijk, 1e kwart 15e eeuw

literatuur:

  • Parijs 1955, nr. 188
  • Meiss 1974 (1), p. 82, 405, fig. 537
  • Parijs 2004, nr. 184, p. 293, figs. 78 en 79
  • Clark 2005, p. 215-8

Voor verdere literatuur zie onder: Gebroeders van Limburg

Londen, British Library, Ms cotton domitian A XVII , f. 122v

Literatuur

  1. Durrieu 1895 (2), p. 121
  2. Porcher 1953, p. 26-27
  3. Parijs 1955, nr. 188
  4. Pächt 1963
  5. Meiss 1963
  6. Meiss 1974 (1), p. 82, 375, 405, fig. 537
  7. Parijs 2004, nrs. 184, 185, p. 293, figs. 78 en 79
  8. Clark 2005, p. 215-221