Den Haag, Koninklijke Bibliotheek, Ms. 79 K 11, f. 17v: annunciatie (detail)

Meester van Gijsbrecht van Brederode

Master of Gijsbrecht van Brederode | Maître de Gijsbrecht van Brederode
Noord-Nederlandse boekverluchter, werkzaam in Utrecht in het 3e kwart van de 15e eeuw. Ontleent zijn naam aan een getijdenboek dat hij verluchtte voor Gijsbrecht van Brederode, deken van de Utrechtse Dom (overleden 1475).

Door Hoogewerff 1936 genoemd Meester Zenobius (voornaamste helper van Meester Zeno = Meester van Evert Zoudenbalch), maar deze naam is in ongebruik geraakt.

De stijl van de Meester van Gijsbrecht van Brederode is nauw verwant met die van de Meester van Evert Zoudenbalch, maar mist diens bekwaamheid in weergave van figuren en compositie.

De meester is sterk beïnvloed door Jan van Eyck, met name door diens vroege werk aan het hof van Jan van Beieren (tussen 1422 en 1424). Vergelijk bijvoorbeeld de Gevangenneming van Christus in het getijdenboek van Gijsbrecht van Brederode (f. 54v) met de miniatuur met hetzelfde onderwerp in het befaamde Turijns-Milaanse getijdenboek. Wellicht bezaten de ateliers van beide meesters modelboeken met copieën van het werk van Jan van Eyck.

De Meester van Yolande de Lalaing is mogelijk een leerling van de Meester van Gijsbrecht van Brederode.

Luik, Universiteitsbibliotheek, Ms. Wittert 13, f. 68v-69r: God de Vader weegt de zielen en versierde tekstpagina

Catalogus

Amsterdam, Bibliotheca Philosophica Hermetica

BPH 151 getijdenboek, Utrecht, ca 1460-70 door Meester van Gijsbrecht van Brederode, Noord-Nederland, ca 1510 toegevoegde miniaturen door een van de Meesters van de Zwarte Ogen

literatuur

Sotheby’s 18 juni 1991, lot 135
Wüstefeld 1993, p. 143, 221, nt. 22
Broekhuijsen 2009, nr. 6
Wüstefeld & Korteweg 2009, nr. 2

Cambridge, Fitzwilliam Museum

Ms McClean 94 getijdenboek, Utrecht, ca 1465-70 door Meester van Gijsbrecht van Brederode

literatuur

Byvanck en Hoogewerff 1925, nr. 139
Utrecht-New York 1989, nr. 69
Morgan & Panayotova 2009, cat. no. 31

Cambridge, Fitzwilliam Museum, Ms. Mcclean 94, f. 13v: christus heiland (detail)

Cleveland, Cleveland Museum of Art

Ms 1998-124 Getijdenboek, Utrecht, ca 1460-1465 Meester van Gijsbrecht van Brederode: f. 13v annunciatie, 62v geboorte, 176v God de Vader met de zielen in een doek en 4e volbladminiatuur; Antonis Rogiersz. uten Broec: f. 221v aanbidding door de wijzen, alle 97 gehistorieerde initialen

literatuur

Utrecht-New York 1989, nr. 66

Den Haag, Koninklijke Bibliotheek

Ms 79 K 11 Bout psalter-getijdenboek, Haarlem, 1453 door Meester van de Haarlemse Bijbel: f. 119v: Laatste Oordeel en alle 6 gehistorieerde initialen; een van de Meesters van Otto van Moerdrecht: f. 61v kruisiging, f. 79v Pinksteren; een van de Meesters van Gijsbrecht van Brederode: f. 17v annunciatie; anoniem artiest: f. 172v david onthoofdt goliath

literatuur

Jörn Günther 2006, nr. 19
Utrecht 2009, p. 112, 113, afb. 100

Hamburg, Dr. Jörg Günther Antiquariat

Catalogus 8 (2006) nr. 24 getijdenboek, Utrecht, ca 1465-1470 door Meester van Gijsbrecht van Brederode

literatuur

Jörn Günther 2006, nr. 24

Luik, Universiteitsbibliotheek

Ms Wittert 13 getijdenboek van Gijsbrecht van Brederode, Utrecht, ca 1465-1470 door Meester van Gijsbrecht van Brederode, Meester van Evert Zoudenbalch

literatuur

Brassinne 1924 (1)
Byvanck en Hoogewerff 1925, nr. 104
Utrecht-New York 1989, nr. 65
Utrecht 2009, p. 105, afb. 93

Ms Wittert 34 getijdenboek, Utrecht, ca 1460 door Meester van Gijsbrecht van Brederode, Meester van de Vederwolken

literatuur

Brassine 1924 (2)
Byvanck en Hoogewerff 1925, nr. 105
Utrecht-New York 1989, nr. 68

Cleveland, Cleveland Museum of Art, Ms. 1998-124, f. 62v: geboorte en versierde tekstpagina

Malibu, J. Paul Getty Museum

Ms Ludwig IX 10 getijdenboek, Utrecht, kort na 1460 verluchting door Meester van Evert Zoudenbalch: de enige volbladminiatuur op f. 15v kroning van de Maagd, en de 4 rechtermarges van f. 115r, 118r, 202r, 264r; Meester van Gijsbrecht van Brederode: alle initiaalminiaturen en overige randversiering

literatuur

Euw & Plotzek 1979-1985 (2), ms. Ludwig IX 10
Utrecht-New York 1989, nr. 63

Voor verdere literatuur zie onder Meester van Evert Zoudenbalch

Utrecht, Rijksmuseum Het Catharijneconvent

Ms abm h 12b getijdenboek, Utrecht, ca 1460 verluchting door Meester van Gijsbrecht van Brederode

literatuur

Utrecht-New York 1989, nr. 67
Wüstefeld 1993, nr. 96

Utrecht, Universiteitsbibliotheek

Ms 15.C.5 gebedenboek, Utrecht, ca 1460 verluchting door Meester van Gijsbrecht van Brederode

literatuur

Utrecht 1984, nr. 124
Utrecht-New York 1989, p. 215
Van der Horst 1989, nr. 68, p. 20-21, pl. M, figs. 357-360
Utrecht 2009, p. 105, 106, afb. 94

Wenen, Osterreichische Nationalbibliothek

Cod 2771-2772 Bijbel van Evert Zoudenbalch, Utrecht, kort na 1460 verluchting door Meester van Evert Zoudenbalch, Meester van de Vederwolken, Meester van Gijsbrecht van Brederode: o.a. cod 2772: f. 10r; 3 anonieme verluchters

literatuur

Vogelsang 1899, p. 28, 56 e.v.
Beer 1912, nr. 1
Byvanck en Hoogewerff 1925, nr. 102
Pächt-Jenni 1975, p. 43-85, kl. pl. IV-VI, figs. 48-51, 80-261
Utrecht-New York 1989, nr. 61
Fingernagel & Gastgeber 2003, nr. IV, 5

Literatuur

Vogelsang 1899, p. 28, 56 e.v.
Beer 1912, nr. 1
Brassinne 1924 (1)
Brassine 1924 (2)
Byvanck en Hoogewerff 1925, nrs. 102, 104, 105, 139
Hoogewerff 1936, I, p. 560-566
Byvanck 1937, p. 85-88
Byvanck 1943, p. 52-53, 56-58
Delaissé 1968, p. 45, fig. 100
Brussel 1971, nr. 25, 41 en 42
Pächt-Jenni 1975, p. 43-85, kl. pl. IV-VI, figs. 48-51, 80-261
Euw & Plotzek 1979-1985 (2), ms. Ludwig IX 10
Utrecht 1984, nr. 124
Utrecht-New York 1989, nrs. 63, 64, 65, 66, 67, 68, 69, p. 198-204, 210-215
Van der Horst 1989, nr. 68, p. 20-21, pl. M, figs. 357-360
Sotheby’s 18 juni 1991, lot 135
Wüstefeld 1993, nr. 96, p. 143, 221 (nt. 22)
Fingernagel & Gastgeber 2003, nr. IV.5
Jörn Günther 2006, nrs. 19, 24
Broekhuijsen 2009, nr. 64
Morgan & Panayotova 2009, cat. no. 31
Utrecht 2009, p. 105, 106, 112, 113, afb. 93, 94, 100
Wüstefeld & Korteweg 2009, nr. 2