New York, Pierpont Morgan Library, Ms M 133, f. 67v-68r door Meester van de Berry Apocalypse

Meester van de Berry Apocalypse

Frans boekverluch­ter, actief tussen ongeveer 1408 en 1418-1420. Hij ontleent zijn naam aan een door hem voor Jean de Berry verluchtte Apocalypse, thans bewaard in de Pierpont Morgan Library (M. 133) te New York. Zijn stijl onderging met name de invloed van de Meester van Boucicaut. Waar echter de monumentale figuren van de Meester van Boucicaut op Italiaanse wijze zijn uitgebalanceerd, zijn de figuren van de Meester van de Berry Apocalypse meer levendig en expressief.

New York, Pierpont Morgan Library, Ms M 133, f. 42v (detail) door Meester van de Berry Apocalypse

Het vroegst bekende werk van de Meester van de Berry Apocalypse is de rond 1408-1410 te dateren verluchting van een exemplaar van een Cité de Dieu van Augustinus. Het frontispice van dit handschrift werd echter verlucht door de oudere en meer conservatieve Meester van Vergilius.

Opvallend is dat geen enkel van de handschriften die thans worden toegeschreven aan (de omgeving van) de Meester van de Berry Apocalypse een getijdenboek is. Het gaat steeds om literaire en theologische handschriften, hetgeen te maken zal hebben met de ver doorgevoerde specialisatie van de toenmalige ateliers.

Hiermee is tevens een belangrijk argument gegeven tegen het toeschrijven van het La Vairie-Getijdenboek aan de Meester van de Berry Apocalypse, zoals Otto Pächt eens deed (Keulen 1987, nr. 17, mn. p. 104-105 en Keulen 2001, nr. 6). Dit getijdenboek hoort veeleer thuis in de omgeving van navolgers van de Meester van Boucicaut en de Gebroeders van Limburg (zie verder aldaar).

New York, Pierpont Morgan Library, Ms M 133, f. 32v (detail) door Meester van de Berry Apocalypse

Catalogus

Besancon, Bibliothèque municipale

Ms 865 Froissart, Chroniques, vol II

literatuur:

  • Meiss 1974, p. 370

Brussel, Koninklijke Bibliotheek

Ms 9475 (pseudo) Thomas van Aquino, Livre de l’information des roys et des princes

literatuur:

  • Meiss 1974, p. 370

Den Haag, Koninklijke Bibliotheek

Ms 133 A 2 Les traités dits de Sidrac et Lucidaire, Frankrijk, ca 1415-1419, f. 17 door volgeling

literatuur:

  • Den Haag 1966, nr. 36
  • Meiss 1974, p. 370, 419
  • Gouda 1986, nr. 42
  • Den Haag 1988, nr. 171
  • Den Haag 1998, nr. 23
  • Rouse & Rouse 2000, II, p. 46
  • Nijmegen 2005, nr. 121

Genève, Bibliothèque publique et universitaire, Comites latentes

Ms 71 Jean de Meung, Le Testament, Codicile, Parijs, ca 1410 vijf miniaturen door de Meester van de Berry Apocalypse

literatuur:

  • Sotheby’s 30 november 1971, lot 505
  • London 1985, nr. 20

Gent, Universiteitsbibliotheek

Ms 141

literatuur:

  • Meiss 1974, p. 370

Grenoble, Bibliothèque publique

Ms 870, ca 1410

literatuur:

  • Meiss 1974, p. 369

Londen, British Library

Ms add 21602 Boethius, Consolacion de la philosophie (vertaling door Jean de Meun)

literatuur:

  • Meiss 1974, p. 370

Ms cotton domitian A.XVII Psalter van Hendrik VI, ca 1421 en vroeger: verluchting door Meester in stijl van Meester van de Cleres femmes, en ca 1421: zeven miniaturen toegevoegd van de hand van hetzij de Meester van Hieronymus: f. 12v, 49v, 74v, 122v, 150v, 177v, 206v, hetzij de Meester van de Harvard Hannibal: f. 74v, 122v, 177v en een meester uit de omgeving van de Meester van de Berry Apocalypse: f. 12v, 49v, 150v, 206v

voor literatuur zie onder: Meester van Hieronymus

Ms Egerton 912 Paulus Orosius, Histoire ancienne, Parijs, ca 1418, verluchting door Meester van Boethius (ms. fr. 12459): de frontispices; Meester van de Berry Apocalypse: de kleine miniaturen

literatuur:

  • London 1929, nr. 32, 32a
  • Saxl and Hans Meier 1953, p. 136-138
  • Meiss 1974, p. 369

Ms Harley 4385 Gilles de Rome, Le gouvernement des roys et des princes (vertaling door Henri de Ganchy), ca 1410-1412

literatuur:

  • Meiss 1974, p. 370

Ms Royal 19 D VI en 19 D VII Guiart des Moulins, Bible historiale, ca 1418-1420

literatuur:

  • Meiss 1974, p. 370

Londen, Sotheby’s

Catalogus 18 juni 1991 Lot 79 Epitres et Evangiles de l’Année, Parijs , ca 1410-1420 werkplaats van de Meester van de Berry Apocalypse

literatuur:

Delisle 1907, I, p. 162

  • Sotheby’s 18 juni 1991, lot 79

Catalogus 17 juni 2003 (Ritman, 3) Lot 12 Bible historiale, Parijs, ca 1410

literatuur:

  • Kraus 1979 (Catalogus 153), nr. 53
  • Kraus 1983 (Catalogus 165), nr. 10
  • Sotheby’s 17 juni 2003 (Ritman, 3), lot 12
  • Parijs 2004, p. 289

Manchester, John Rylands Library

Ms french 2 Guillaume de Deguilleville, Pèlerinage de Jhesucrist

literatuur:

  • Meiss 1974, p. 370

München, Bayerische Staatsbibliothek

Ms gall 26 Jeu des échecs (vertaling door Jean de Vignay)

literatuur:

  • Meiss 1974, p. 370

New Haven, Yale University, Beinecke Library

Sint Augustinus, La Cité de Dieu (vertaling door Raoul de Praelles)

literatuur:

  • Meiss 1974, p. 370

New York, Pierpont Morgan Library

Ms M 133 Apocalypse, Parijs, ca 1415

New York, Pierpont Morgan Library, Ms M 133, f. 35v (detail) door Meester van de Berry Apocalypse

literatuur:

  • Meiss 1974, p. 298-303, 369
  • Parijs 2004, nr. 180
  • http://corsair.morganlibrary.org

Ms M 723 Hayton, Fleur des histoires d’Orient en Marco Polo, Livre des merveilles d’Asie, ca 1412

literatuur:

  • Meiss 1974, p. 369

Parijs, Bibliothèque de l’Arsenal

Ms 5076 Trésor de sapience

literatuur:

  • Meiss 1974, p. 371

Parijs, Bibliothèque Nationale

Ms fr 20-21 Augustinus, La Cité de Dieu, ca 1414

literatuur:

  • Meiss 1974, p. 371

Ms fr 25 Augustinus, La Cité de Dieu, vol I, ca 1408-1410 verluchting door Meester van Vergilius en de Meester van de Berry Apocalypse en werkplaats

literatuur:

  • Meiss 1974, p. 410, 342

Ms fr 828 Guillaume de Deguilleville, Pèlerinage de vie humaine. Pèlerinage de l’Ame. Pèlerinage de Jhesucrist

literatuur:

  • Meiss 1974, p. 371

Ms fr 953 Jacques le Grand, Livre des bonnes moeurs, ca 1410-1412

literatuur:

  • Meiss 1974, p. 369

Ms fr 1134 collectie teksten, waaronder La somme des vices et des vertus, ca 1415-1420

litertuur:

  • Meiss 1974, p. 371

Ms fr 1454 Le brut d’Angleterre, Parijs, ca 1410 (miniatuur op f. 1)

literatuur:

  • Meiss 1974, p. 369
  • Rouse & Rouse 2000, II , p. 66

Ms fr 2663 Froissart, Chroniques, vol I, Parijs, ca 1415 verluchting door volgeling Meester van de Berry Apocalypse en door Meester van de Harvard Hannibal: f. 6 lit: Ms fr 2663 Froissart, Chroniques, Parijs, ca 1415 verluchting door Meester van de Harvard Hannibal: f. 6; volgeling Meester van de Berry Apocalypse

literatuur:

  • Parijs 1955, nr. 175
  • Meiss 1974 (1), p. 371, 392

Ms fr 15393-4  Guiart des Moulins, Bible Historiale Werkplaats Meester van Rohan : 15393 : f. 180 ; 15394 : f. 275-427v ; Volgeling van de Meester van de Berry Apocalypse: 15393: f. 161, 190v-243; 15394: 244-264v, 441v-533; assistent van de Meester van Boethius: 15393: f. 1-148

literatuur:

  • Parijs 1955, nr. 172
  • Meiss 1974, p. 372, 402

Ms fr 17183 Honoré Bonet, Arbre des batailles, ca 1415

literatuur:

  • Meiss 1974 (1), p. 369

Ms lat 1108 Missaal van Saint-Denis de la Chartre, f. 19v, de enige miniatuur, door volgeling van de Meester van de Berry Apocalypse

litertuur:

  • Meiss 1974, p. 372

Ms lat 13287 missaal en boek voor privé-devotie, f. 1, de enige miniatuur, door volgeling van de Meester van de Berry Apocalypse

literatuur:

  • Meiss 1974, p. 372

Ms nouv acq fr 14285 Trèsor des histoires, 1416

literatuur:

  • Meiss 1974, p. 345-6, 369

Sint Petersburg, Nationale Bibliotheek van Rusland

Ms fr Q.v.111.4 Alars de Cambrai, Les dis moraux des philosophes (vertaling door Guillaume de Tignonville)

literatuur:

  • Meiss 1974, p. 369

Stuttgart, Württembergische Landesbibliothek

Ms poet 6 Guillaume de Lorris et Jean de Meun, Roman de la Rose, ca 1416

literatuur:

  • Meiss 1974, p. 369

Waddesdon Manor, Collectie van James A. de Rothschild

Ms 3 Bible historiale, Parijs, ca 1405-1415 stijl van de Meester van de Berry Apocalypse

literatuur:

  • Meiss 1974, p. 372
  • Delaissé-Marrow-de Wit 1977, p. 59-64
  • Christie 1987-1989, lot 157

Literatuur

  1. Delisle 1907, I, p. 162
  2. London 1929, nr. 32, 32a
  3. Saxl and Hans Meier 1953, p. 136-138
  4. Parijs 1955, nrs. 172, 175
  5. Den Haag 1966, nr. 36
  6. Meiss 1968, p. 53-54, 108-113
  7. Sotheby’s 30 november 1971, lot 505
  8. Meiss 1974 (1), p. 252-5, 298-303, 342, 345-6, 368-372, 402, 410
  9. Delaissé-Marrow-de Wit 1977, p. 59-64
  10. Kraus 1979 (Catalogus 153), nr. 53
  11. Kraus 1983 (Catalogus 165), nr. 10
  12. London 1985, nr. 20
  13. Gouda 1986, nr. 42
  14. Christie 1987-1989, lot 157
  15. Keulen 1987, nr. 17
  16. Den Haag 1988, nr. 171
  17. Sotheby’s 18 juni 1991, lot 79
  18. Den Haag 1998, nr. 23
  19. Rouse & Rouse 2000, II, p. 46, 66
  20. Hindman, Camille, Rowe & Watson 2001, p. 219
  21. Keulen 2001, nr. 6
  22. Sotheby’s 17 juni 2003 (Ritman, 3), lot 12
  23. Parijs 2004 (1), nr. 180, p. 289
  24. Nijmegen 2005, nr. 121